Ebu'l-Hasen el-Eş'ari'nin bu eseri, İslam mezhepleriyle ilgili îlk klasik kaynaklardan biridir. Bin yılı aşkın bir süre sonra ilk kez Türkçede; daha önce herhangi bir batı diline de çevrilmemişti. 873 yılında Basra'da doğduğu kabul edilen yazar, önceleri Sünnî alimlerden ders almış ancak sonra annesinin Mutezile bilginlerinden Ebu Ali el-Cubbai ile evlenmesinden sonra, ondan kelam dersleri almıştır. Kırk yaşına kadar Mutezile mezhebinin görüşlerini savunmuş ancak 912 yılında Mutezile'den ayrılıp ehl-î Sünnete intisap ettiğini açıklamıştır. Bu aşamadan sonra Ahmed b. Hanbel'in yöntemini benimseyen ama aradığını burada dâ bulamayan eI-Eş'ari inanç İlkelerini akılla desteklemekle birlikte nassı ön plana çıkaran üçüncü bir yöntem, benimsemiştir. Böylece daha sonra Sünnî kelam denilecek olan bir düşünce tarzının Mâtüridi paralelinde gelişmesine neden olmuştur. Gerek mezhepler tarihi gerekse İslam felsefesi hakkında bir başvuru kitabı olan ilk Dönem İslam Mezhepleri'nde Eş'arî, şahsi kanaatini belirtmeden islam mezheplerine dair son derece ilginç bilgiler aktarmaktadır.
