Yaşanmışlığın ağırlığı altında, soluk kalan Remarque sözleri; ulaşabilir mi gerçekten, biz okurlara? 'Sevmelisin.' diyor, insanları. Sessiz bir çığlık gibi yüreğimize işliyor, dileği. Parçalanmış bir coğrafyadan süren kaosta, mültecilere kulak kesiliyoruz. Ortadoğu'dan izliyoruz, bir zamanların karanlık Avrupasını. Geleceğin belirsizliğinde, umutla mücadele eden coğrafyamın insanlarını anımsamadan edemiyorum. Ne kadar da tanıdık, oysa. Sınırların gülünçlüğü ve bir hakikat gibi önümde durmasının ağırlığını, kadın olarak kendi payıma düşeni fazlasıyla ödüyorum sanırım. Dilsiz kalmak böyle bir şey. Remarque'nun yaşamı umuttur, yine de. 'Vakit varken tomurcukları topla, zaman hala akıp gidiyor. Bugün gülümseyen bu çiçek yarın solmuş olabilir.'
Bazı şeyler söylenmeden de anlaşılabilir. İnanıyorum.