1942 yılında İzmir/Selçuk’ta doğdu. 1965 yılında A.Ü.DTCF Tarih Bölümü’nde mezun oldu ve Ortaçağ Tarihi anabilim dalına asistan olarak girdi. Farsça bilgisini artırmak ve incelemelerde bulunmak üzere 1968-1969 yıllarında İran hükümetinin bursu ile İran’a gitti. Bu arada 1969 yılı yaz aylarında Afganistan'da araştırmalarda bulundu. Döndükten sonra 1971 yılında hazırladığı, ‘Timur’un Ölümünden Sonra Hakimiyet Mücadeleleri ve Şahruh’un Saltanatı Ele Geçirmesi (1405-1411)’ teziyle doktorasını tamamladı. 1974 yılında DAAD bursu ile Almanya-Blaubeuren’de dil kursuna devam etmiştir. 1975-76 öğretim yılında da Avusturya hükümetinin bursunu kazanarak Viyana’da dokuz ay süreyle Milli Kütüphanedeki yazmalar üzerinde ve Orientalistik Enstitüsünde çalışmalarda bulundu. 1978 yılında, ‘Mirza Şahruh Zamanında Timurlu İmparatorluğu (1411-1447)’ teziyle Doçent unvanını kazanmıştır. O dönemde çıkan bir kanun gereği profesör olabilmek için üniversite değiştirmek zorunda kalınca, 1986 yılında Ege Üniversitesi Tarih Bölümüne atanarak Bölüm başkanı olmuştur. Üniversitenin çeşitli birimlerinde yöneticilik yapmıştır. 1987-1996 yıllarında Sosyal Bilimler Enstitüsü müdürlüğü, 1986-87’de Türk Dili Bölümü Başkanlığı ve Türkçe Öğretim Merkezi (TÖMER) başkanlığı, 1987-1988’de Atatürk İlkeleri ve İnkılap Tarihi Başkanlığı ile Atatürk İlkeleri ve İnkılap Tarihi Araştırma ve Uygulama Merkezi Müdürlüğü görevlerinde bulunmuştur. 1985-88 yıllarında Kültür Bakanlığı Yayın Danışma Kurulu üyeliği görevinde bulunmuştur. 1970 yılında Türk Kültürünü Araştırma Enstitüsü (Ankara), 1983 yılında Türk Tarih Kurumu, 1990 yılında Societas Iranologica Europaca’ya üye seçilmiştir. 1996 yılında memleketi olan Selçuk'ta Belediye tarafından tahsis edilen mekânda, uzun süredir toplamakta olduğu kitaplarının önemli bir kısmını bağışlayarak "Prof. Dr. İsmail Aka Kütüphanesini" oluşturmuş olup, 10.000 kitap bağışladığı bu kütüphaneye kitap bağışı halen devam etmektedir. Evli ve üç çocuk babasıdır.