Toplumun aydınlarının, yetişmiş kesimlerinin, Fatih Sultan Mehmed Han gibi kahramanları aslî hüviyetleriyle tanıtmak ve toplumun önüne koymak gibi bir yükümlülüğü bulunmaktadır.
Bu yüzden, merhum Prof. Dr. Mahmud Es'ad Coşan her fırsatta geçmiş büyüklerimizi tanımak ve tanıtmak adına yazılar yazmış, konuşmalar yapmış, sempozyumlar düzenletmiş, bu tür faaliyetlerin yurdun her tarafında gerçekleştirilmesini tavsiye etmiştir. Bu kabilden olarak yazı ve konuşmalarında en fazla yer verdiği şahsiyetlerden birisi de Fatih Sultan Mehmed olmuştur.
O, İstanbul'un fetihle birlikte işgal edilmediğini, inşa edildiğini devamlı surette işlemiş, fethin Osmanlı'nın gerçek kuruluşunu sağladığını vurgulamıştır. Fatih Sultan Mehmed'in ve onun hediye ettiği İstanbul'un Fethi'nin meyve olduğunu vurgulayan Coşan, bunu anlamak için arka plandaki zihniyeti iyi kavramak gerektiğini söyler; pek çok insanın bu gerçeği anlamadığını, anlayamadığını o yüzden yazılan tarihlerin önemli bir kısmının meseleyi anlatmaktan uzak olduğunu vurgular. Bu yüzden tarihçileri İstanbul'un Fethi'ni gerçek boyutlarıyla yazmaya davet eder. Hatta vakit ve fırsat bulsa bu işi gerçekleştirmeyi istediğini bildirir.
"Fethin temelinde iman vardır, azim vardır, sebat vardır, sabır vardır, aşk vardır; insanlığın insanlık dini İslâm ile buluşturulması gereğine olan inanç vardır; küfrün sembollerinin ortadan kaldırılarak imanın direğinin dikilmesinin azmi vardır."
Hz. Peygamber'in "Fetih Hadisi" diye bildiğimiz müjdenin bu hâdisede temel bir fonksiyonu bulunmaktadır. Bu yüzden Peygamber Efendimiz'e olan imanın gereği olarak onun yolunda insanlığa ışık saçmış olan kişiler ve olaylar unutulmamalı, unutturulmamalı; bu kişi ve onların ortaya koydukları aksiyon asıl veçhesiyle aydınlatılmalı, ortaya konulmalıdır. İdealist nesiller bu şekilde kendilerine müspet örnekler bulmuş olurlar."
Merhum Es'ad Coşan, zikredilen duygu ve düşüncelerle Fetih ve Fatih üzerine çeşitli konuşmalar yapmıştır. Bu kitap o konuşmaların çözülerek yazı diline aktarılmasıyla hazırlanmıştır. Konuşma esnasında geçen âyet, hadis, kelâm-ı kibâr ve şiirlerin kaynakları mümkün olduğu kadar tespit edilerek dipnotta verilmiştir. Sonuna kaynakça ve özellikle araştırmacıların istifadesini kolaylaştırmak için ayrıntılı bir dizin ilave edilmiştir.
İstanbul'u fetheden zihniyeti ve Fatih Sultan Mehmed'i daha iyi anlamak için bu kitabının okunmasını önemle tavsiye ederiz.
