28 Mayıs 1918’de, Mehmet Emin Resulzade’nin başkanlığında kurulan Azerbaycan Cumhuriyeti, 27 Nisan 1920’de Kızıl Ordu’nun işgâliyle ortadan kaldırılmış ve Odlu Yurt, 70 yıl sürecek komünist bir tahakküm düzeni altında esir Türk vatanları arasına katılmıştır. Bu dönemde, Türkiye’ye sığınan, emin bir ilticagâh olarak kardeşlerinin yanına yerleşen Azerbaycan Türkleri çeşitli dernekler vücuda getirip yayın faaliyetlerinde bulunmuşlar, Azerbaycan’a dönük ilgi, özlem ve eğilimlerini asla kaybetmemişlerdir. Söz konusu derneklerden birisi Azerbaycan Kültür Derneği ve söz konusu yayınlardan birisi yine bu dernek tarafından çıkarılan Azerbaycan dergisidir. Gönül Şamilkızı, bu periyodiğin 1952’de neşredilen ilk sayısından 1991’de neşredilen - bağımsızlıktan önceki - son sayısına kadar, toplam 278 sayı ve 39 yıla yayılan sayfaları arasında gezinerek, millî bir tuğyan diliyle vatan hasretini, istiklâl arzusunu, intikam hislerini, yurt güzellemelerini terennüm eden; her biri Azerbaycan muhaceret tarihinin sayfalarına elem, öç, iman ve ülkü yüklü mısralar halinde yerleşip geleceğe intikâl etmiş; bazen heyecanlı, bazen ıstıraplı, daima kurtuluş inancı ve milliyetçi duygularla dolu; kimi şöhretli kimi şöhretsiz 101 şairin kaleminden çıkmış 409 şiiri, bir ateş güldestesi halinde derleyerek Azerbaycan muhaceretinin başka bir zaviyeden en samimi manzarasını sunuyor.
