Fakir Baykurt’un ilk baskısı 1967 yılında yapılmış olan köylü bürokrasi çatışması, Alevi köylülerin hayat mücadelesini konu edinen bir romanı olmaktadır.
Roman, Alevî kültürü ekseninde geliştirilmiş bir kurguya sahiptir. Yazar, Alevi köylülerinin şaraplık üzüm bulamamaları sorunu ile köylülerin üzüm yetiştirme mücadelesini ve akabinde gelişen olaylar neticesinde bürokrasi ile savaşmak zorunda kalışlarını dile getirmiştir. Roman bu vaka düzeni bağlamında Alevî köylülerinin muhtelif gelenek, töre ve inanışlarını da romana konu etmiştir.
Olaylar 1940 yıllarında orta Anadolu’da Ankara yakınlarındaki Tozak Köyünde geçer.
KONU
Alevi köyü Tozak’ta düğünlerde şarap sunmak bir gelenektir ama Tozak’ta hiç bağ olmadığından Tozaklılar üzümlerini Sünni köylülerinden almaktadır. Fakat Sünni köylüler ise günaha ortak olmamak için Tozaklılara üzüm satmak istemezler. Bunun üzerine Eğitmen Rıza, Tozak köylülerini köyün yakınlarındaki Purluk denilen yerde üzüm yetiştirmeye ikna eder. Köylüler üzüm yetiştirmeyi de başarır. Fakat köye gelen kadastro memurları Purluk'un hazine arazisi olduğu raporunu verince her şey alt üst olacaktır.
KARAKTERLERİ
Eğitmen Rıza: Tozak köyünün çalışkan, cesur ve mücadeleci öğretmenidir. Bu köyde doğmuş ve büyümüş, aklı başında, köylüye yardım etmek için çabalayan biridir.
Kır Abbas : Tozak Köyü'nün cesur, çalışkan ve azimli bir yaşlısıdır. Yenilgiyi kabul etmeyen merhametli bir adamdır. .
Battal: Köy muhtarıdır
Hamdi Bey: Kasabalı bir memur
