İletişim bir dil işi midir? Yoksa gönül işi mi? Konuşma Adabı bu soruları cevaplandırıyor. Çağın düşünürleri iletişimin bir mucize olduğunu söylediler. İnsanların kendilerini yegâne ifade aracı olarak konuşmaya hasrettikleri günümüzde, tersine yalnızlıklar katmerleşiyor. Görünürde teknik donanımın da yedeğinde varmış gibi görünen iletişim ruhlarda gerçekleşmiyor. Konuşma bunun için mucize. Bu mucizeyi 1588 yılında kaleme alınmış Adâb-ı Makâl-Konuşma Adabı bütün ayrıntılarıyla ele alıyor. Konuşmanın temelinde yer alan kalbin niyetleri, ruhun psikolojik süreçleri ve bu niyet ve süreçlere eşlik eden duygu ve düşünceler, haller bunlardan bazıları.
Sadece akıl ve düşünceden doğan konuşma bencilliğin ve şiddetin avukatlığına dönüşebiliyor. Çağımız önce davranışlardaki şiddeti tanıdı, şimdilerde de yayılarak söze kadar yükselişini. O zaman konuşma için akıl ve bilgi dışında başka ölçütler bulmamız gerekiyor. Konuşma Adabı bu ölçütleri duyuran bir eser. Konuşmanın önce bireysel sonra da toplumsal iyiliğin taşıyıcısı olmasının iç şartlarını gösteriyor.
