Eğer Sultan Abdülhamid, Bediüzza man'ın Medresetüzzehra projesinde yer alan dini ilimler ile yeni bilimlerin birbirleriyle "mezc ve dere"ine dayalı te lifine itibar edebilseydi mekteplerin doğurduğu bu olum- suz sonuçların manevi sorumluluğundan belki bir derece kurtulabilirdi.