Bu kitabın yazarı Doğu ülkelerini kendinden önce gezmiş olan kişilerden şu görüşü sıkça işitmiştir. Gezginler de dâhil olmak üzere pek çok kişinin söylediğine göre, özellikle Yunanistan’ın her köşesi antik eserlerle o kadar dolup taşmaktadır ki bir bıçak dışında başka hiç bir alete gerek kalmadan nerede isterseniz orayı kazıp çuvallar dolusu sikkeler ve vazolar bulabilirsiniz.
Aynı şey Küçük Asya için de söz konusudur. En sıradan bir gözlemcinin bile anlattığı gibi antik çağın değerli kalıntıları ile kaplanmış Anadolu topraklarını hangi cihetten geçerseniz geçin, bütün dünyanın dikkatini çekecek bir şeyler bulmamanız mümkün değildir.[1]
Küçük Asya’nın her eyaletinde çok sayıda antik kentin bulunduğu tartışılmaz bir gerçektir ama bu kentlerin konumlarını tespit etmek hiç de kolay bir iş değildir. Önemli harabeler bulunduğunda ise bu yerlerin antik isimlerini kesinlikle belirlemek olanak dışıdır.
Yüzyıllar öncesinde basılmış olan “Ptolemi Coğrafyası” kitabının ilk baskıları hala çağımızın gözlemcilerini heyecanlandırmaya devam ediyor. Bu antik baskılarda zikredilen yerler günümüzde yeni baştan keşfediliyor. Bu coğrafya kitabında her eyaletin sınırları işaretlenmiş ve her antik kentin ve kasabanın yeri dikkatle belirlenmiştir. Ancak, gezginlerin şansına bu mekânlar bu antik haritalarda sık sık gerçek coğrafi konumlarının yüzlerce mil ötesindeki noktalara tekabül etmektedir.
Selenography’nin son derece asil araştırmalarında ayın konumuna göre belirli pozisyon alan her dağı, her nehri ve gölü görmekten gözümüz zevk alıyor ama zorluk bu haritanın doğrulanması sırasında ortaya çıkıyor.
Mons. Lapie’nin Kont Guillemont’un desteği ile hazırladığı muhteşem haritadan göze daha güzel görünebilecek ne olabilir? Büyük kentleri ve kasabaları bir yana bırakın, her bir tepe, her bir çay, antik dönemin en küçük yerleşim birimleri dahi insanı şaşırtacak derecede büyük bir titizlikle belirlenmiş. Hatta büyük olasılıkla Türkiye’nin bütün Avrupa yakasının haritası ve Asya kısmına ait haritanın büyük bir kısmı da gerçeğe uygun olabilir.
Ama bugüne kadar yayınlanmış haritalarda Küçük Asya’nın orta bölümlerine bakın – daha doğrusu Kayseri’den Bergama’ya çekilen bir hat ile Karya’nın güney sahilleri ve Likya, Pamfilya ve Kilikya sahilleri arasında kalan ve ta Tarsus’a kadar - Yüzbaşı Beaufort tarafından takdire şayan ve tatminkâr bir şekilde haritası çıkarılan bölgeye bakın. Bu coğrafi alana ait haritada gerçeğe uygun kısım ne kadardır? Keşfedilmeyi bekleyen kısımla karşılaştırıldığında ne kadar az biliniyor…
Anadolu’nun ona hürmet borcu olması gereken Albay Leake’in mütevazı ancak paha biçilemez haritasında ne kadar çok yer hala belirlenmemiş ve kaç tane önemli şehrin yerinde soru işareti bulunuyor!
