Tarihte kimi mekanlar, o mekanı şekillendiren insanın önüne geçer, onlardan daha fazla şöhrete sahip olur ve bir medeniyetin en belirgin göstergeleri haline gelirler. Hatta bu medeniyetle o kadar bütünleşirler ki, o mekandan bahsetmeksizin söz konusu medeniyeti izahta aciz kalırsınız. İşte çalışma konusu olarak seçtiğimiz Kûfe’nin böyle bir tarafı vardır. İslam medeniyetini oluşturan en önemli kentlerden biri olduğu kadar bu medeniyetin gelişmesinde en fazla pay sahibi olan kentlerin de başında gelmektedir.
Kûfe denince iki yüzü birbirinden farklı bir madalyon gibi, iki ayrı şehir akla gelmektedir. Madalyonun bir yüzünde İslam medeniyetinin en önemli merkezlerinden biri, hatta bu medeniyeti şekillendiren, etkileyen, değiştiren ve dönüştüren, yüksek bir entelektüel birikime sahip, ekol olmuş, ekol olmaktan öte etkisini günümüze kadar devam ettirmiş bir kültür merkezi dururken; madalyonun diğer yüzünde, İslam devleti içerisinde sürekli çıban başı olmuş, devletin bütününü ilgilendiren her siyasî hadisede yer almış, devleti tehdit eden, tehditten de öte parçalayan, yok etmeye çalışan ikinci Kûfe bulunmaktadır.
