Kuyucaklı Yusuf, Sabahattin Ali'nin ilk romanıdır. Hayatın içinde kendi yerini bulamayan, insanların zalimliği karşısında gittikçe kendine ve çevresine yabancılaşan Yusuf'un hikâyesini anlatan roman, Anadolu insanının yaşamını da tüm çıplaklığıyla okuyucuya sunar.
Ailesinin katledilmesinden sonra Kaymakam Selâhattin Bey tarafından evlatlık alınan Yusuf, böylece Kuyucak'tan ayrılarak Salâhattin Bey, eşi Şahinde Hanım ve kızları Muazzez ile yeni bir hayata başlar; gelişen olaylar karşısında kendisini bambaşka bir yaşamın içinde bulur. Yusuf için kendisine bile itiraf edemediği duyguları yaşama zamanı bir gün gelip çatacaktır.Bazı okurlar için sonu tatmin edici olmayabilir.Türk Edebiyatı’nın en önemli eserlerinden biri olan Kuyucaklı Yusuf okuyucuyu asla sıkmayan, karakterlerle yoğun bir bağ kurabildiğiniz oldukça etkili bir roman. Yusuf ile Muazzez’in aşk hayatından çok daha fazlasını anlatıyor. Yusuf’un Şakir ve kasabanın egemen güçleriyle girdiği çatışma, Selahattin Bey’in kumar borcu, Ali’nin ölümü ve sonrasında gelen tüm olaylar kadını merkez alan ama asla anlamayan bir toplumun felsefesini yansıtıyor. Romanı okurken bir Anadolu kasabasına gidiyor, buradaki toplumsal ve töresel yaşamı gözlemliyor, insanların temeldeki arzularını yansıtma biçimleriyle yüzleşiyorsunuz. Üstelik bunu bir aşk hikayesinin çerçevesinde yapıyor, hem dönemi, hem o yapının temelini oluşturan düşüncelere toplumun verdiği önemi ve tüm bunların nedenlerini anlıyorsunuz.
