Bugün dahi tartışmalarla gündemi işgal eden Lozan'ı Kadir Mısıroğlu; Batı Trakya, Halep, Musul, Batum şehirlerinin Misak-ı Milliye aykırı olması dolayısı ile bir vatan avukatı edası ile şedid bir şekilde eleştirmiş, denilebilir ki yerden yere vurmuş. Tarihte anlatılan uydurma kahramanlıklara parmak basmış. Hilafetin kaldırılışını pazarlıklara konu olduğunu bildirmiş. Daha birçok konuda eleştiriler sıralanabilir. Benim fikrime gelince her ne kadar kitapta yazılanlar doğruda olsa Devlet-i Osmaniye yenik bir devlet olmuş. Topraklarını fiilen kaybetmiş. Düşmana karşı koyacak güçlü ne bir kişi vardır ne bir ordu. Denilebilir ki ölüme düçar olmuş. Bu yüzden toprak kayıplarına lafım yok ancak düşmanında kendi isteği doğrultusunda ileride Türk devletinin sorun çıkarmayacak şekilde devlet sınırının çizildiği aşikardır. Bir istisna ki Kürdistandır. Bu topraklarda yaşayanlarında kendi devletini kurma fikirleri yüzyıllardır yoktu ve de lüzumlu değildi, kabiliyet yoktu. Bu yüzden sonraya bıraktılar. O günde bugündür.
Ama eğer ki İslam şeriati ve Türk örfü pazarlık konusu oldu ise, ki ben bunu kanıtlayamam. İşte o zaman kaybetmişiz demektir. Biz bir milletiz ki ezelden batı hasmımızdır. Bugünde bellidir. Yarında böyle olacak.
Ve evet Lozan bir zafer değildir, hezimet mesabesi değildir ama belki bir derece üstünde bir anlaşmadır.
