Dolayısıyla hakikatin hakikati, hakikatin devinimidir yahut dolayımdur. Görgül gözlemde dondurulan, dolaysızca "orada "bulunan nesne, aslında bir dayanak değildir, dolayımın bizzat kendisidir. Düşüncede, akıl yürütme olarak görünen bir ve aynı dolayım, nesnede, nesnenin diyalektik devinimi ve olagelişi olarak görünür.