Meryem Xan Sözleri ve Alıntıları
Meryem Xan sözleri ve alıntılarını, Meryem Xan kitap alıntılarını, Meryem Xan en etkileyici cümleleri ve paragragları 1000Kitap'ta bulabilirsiniz.Lorik
Ninnilerin psikanalist yönleri üzerine yapılan bir araştırmaya göre, ninninin sadece çocukları uyutmak amacıyla söylenmediği, annelerin ninnilerini söyleyince içine sevgilerini, yaslarını, halkının kahramanlıklarınıve diğer duygularını da katarak sürekli yeniledikleri ortaya çıkmıştır. Bunun sonucunda anneler bir sanatçı mahareti ile sanatını yeniden yapar ve ilerletirler. Buna göre, ninnilerin başka bir vazifesi daha ortaya çıkıyor. O da annelerin ninni aracılığıyla bilinçaltı duygularının çocuklarına aktarılmasıdır. Anne, derdini, kederini ve içselleştirdiği duygularını kimseye anlatamazken, bu yolla beşikteki bebekleri ile paylaşırlar.
Tarihini ve kültürünü yazıya döktüğünde baskıyla karşılaşan Kürtler, o zamanın zor şartlarına göre en geçerli çareyi hafız, âlim, masal anlatıcıları ve dengbêjlerin güçlü belleklerinde bulmuştur. Kürdistan'daki dengbêjler kendi aralarında görev dağılımı yaparcasına yaşadığı, hayat bulduğu, acısı ve tatlısıyla her şeyine katlandığı yaşam bölgesindeki olay, destan, kavga, yiğitlik ve unutulmaz âşkların yanı sıra gündelik hayatta önemli bir yer tutan düğün ve yasların ezgilerini, hüzün ve şen taraflarını insanların güçlü hafizalarına kazanmıştır.
..bir de bakmışsınız ki, kendinizi Botan halkının upuzun halaylarında sêgavi oynarken bulmuşsunuz. Elinizde sarı, kırmızı, yeşil mendiller.
Bizden önceki atalarımız ve düşünürlerimiz; "Söz uçar, yazı kalır" demiştir. Şüphesiz bu söze katılmamak mümkün değildir. Fakat bu söz ondokuzuncu yüzyıldan önce Kürtler için fazla bir ziyana mahal vermemiştir, zira yazının hayatımızdaki yeri çok daraltılmış ve adeta yasaklanmıştı. Bu büyük eksikliği Kürdistan'daki büyük İslam âlimleri, hafızlar, dengbêjler ve masal anlatıcıları büyük ölçüde gidermiştir. Kürtler kültürlerinin yok oluşunu izlemek yerine o zamanın en mantıklı kurtuluş yolu olarak gördükeleri sözlü edebiyat alanında o kadar iyi çalışmış ki, neredeyse çocukları bile dengbêjlik yaparak Kürt sözlü edebiyatına çok erken yaşta katkı sunmaya başlamıştır.
Dengbejliğin tarihsel önemi
Kürtlerin yaşadığı coğrafyada ömürleri boyunca birer kültür misyoneri gibi yaşamlarını sürdüren ve tarihi, kültürü, hayat hikâyelerini, kahramanlıkları, hayatın birçok anlamlı yanını güçlü hafizaları ile yarınlara taşıyarak unutulmaması için emek verip her türlü cabayı gösteren dengbêjler, geçmişten bugüne tarihimizin unutulmamasında büyük bir rol oynamışlardır.
Dengbejler
Halkın içinden çıkan ve tamamen kendilerini halkın tarihine, kültürel değerlerine ve günübirlik sorunlarına adayan halk dengbêjleri, halka mal olmuş efsaneleri, kahramanlıkları, mitolojik olayları stran formatına sokarak edebi ve şiirsel bir dil ile tekrar halka aktarmaya çalışarak bunların unutulmasının önüne geçerler. Halk dengbêjleri diğer dengbêjlere göre daha realist, hümanist ve daha az menfaatçidirler, çünkü onlar sırtını halka dayar ve halk da onları yalnız bırakmaz. Onlar nereye giderse gitsin onlara mutla- ka kapısını açan bir dengbêj divanı vardır. Halk dengbêjleri gerçek anlamı ile halkın acılarını sırtlayıp hamallık yaparken, düğünde, dernekte ve seyranda halkın elinden tutup halayının başını çeker ve en güzel düğün şarkılarını halk için söyleyip halkın gönlünü mest ederler.
Stran özlemdir, kavgadır ve biraz da sitemkarlıktır. Aslında stran el ile deşilemeyen yaranın dil ile deşilmesinin en yalın yöntemi ve ulu orta söylenmeyecek her lafın söylenmesinin en ince yoludur.
Hay lê tuye biyî melekê mewtê xencerê
Ser serê min re digerînî
Ma tuyê rihê min bistînî ho
Hey sen ruhumu alan melek olmuşsun
Hançerin başımın üstünde geziyor
Ruhumu mu alacaksın
Yalnızdı, kimsesızdi ve yaralıydı.
Özgürlük yoksa iman da yoktur.