Metafizik Sosyolojiler
Hikmet KıvılcımlıMetafizik Sosyolojiler Gönderileri
Metafizik Sosyolojiler kitaplarını, Metafizik Sosyolojiler sözleri ve alıntılarını, Metafizik Sosyolojiler yazarlarını, Metafizik Sosyolojiler yorumları ve incelemelerini 1000Kitap'ta bulabilirsiniz.
Renan (1823-1892): Kabile üzerinde çadırın ve çöl yaşayışının etkilerini anlattı. İstibdat için şu düşünceyi yürüttü: "Bir monarşi (mutlakiyet) ne denli sınırlı çember içinde hüküm sürerse, o denli çileden çıkartıcı olur." Böyle parça parça hükümler toplumu aydınlatmaktan uzaktı.
Anarşizm
: Bu arada Anarşizmi de unutmamalı. A-narşizm toplumun temelini ve kımıldatıcı gücünü ahlâkta buldu. Ona göre bütün sosyal çelişkiler ahlâksızlıktan ileri geliyordu. Bugün her ahlâksızlığın sosyal çelişkilerden ileri geldiğini bilmeyen kalmadı. Başlıca sözcüler: Bakunin, Kropotkin vb...
TRADİSYONALİZM (Gelenekçilik: Ananecilik)
: Toplumda her şeyin geleneğe dayandığını, gelenekle güdüldüğünü söyler. Geleneğe dayanmayan yenilikleri ne yapalım? Ahlâksızlıkla suçlayalım!
ÜTİLİTARİZM (Çıkarcılık: Faydacılık): Toplumdaki bütün ilişkileri insanlar arasında karşılıklı çıkar düşünülerek yapılmış sayar. Bu da bir çeşit kontratçılık, mukavelecilik demektir ve aynı zaafı gösterir. İlkel insan toplumunda çıkar ve hesap yok, Eşit Kandaşlık bağlılığı vardır.
KONTRAKTÜALİZM (Mukavelecilik [Sözleşmecilik]): Toplum temelini akıl üzerine oturtur. Buna "Rasyonalizm: Usçuluk" üzerine kurulmuş toplum görüşü de diyebiliriz. Bu okula göre insanlar arasındaki ilişkiler akla yakın bir mukaveleye [sözleşmeye] dayanır.
Hegel "Volksgeist: Ulus ruhu" diye, her milletin kendine has bir psikolojisi bulunduğundan konu açtı. Herbart psikolojiyi "ruh mekaniği" saydı ve düşünceleri o alanda rol oynayan güçler, kuvvetler yerine koydu. Kollektif düşüncelerde bir sıra kuvvet merkezleri bulunduğunu öne sürdü
Değişiklikleri büyük adam yapmıyor, değişiklikler gereken büyük adamı icat ediyor.
Osmanlı toplumu, Tarde'in "büyük adamlarından biri olan Abdülhamit'in "ipnozu" altında idi, diyelim. 1908 yılı hangi sihirbaz büyük adamın değneğiyle Osmanlılık Meşrutiyet Devrimi'ni yaptı?.. Enver'ler, Talât'lar, denilecek. İyi ama Devrimden önce o kişiler birer "küçücük" adsız memurdular. Onları "büyük adam" yapan şey Meşrutiyet Devrimi oldu. Siyasette olduğu gibi, başka her alanda da her yenilik, her keşif ve icat dahi böyledir. Keşif ve icadını yapmadan büyük kâşif ve mucit görülmüş değildir. Keşif ve icat ise, her toplumun belirli yapı ve düzeyine bağlı yığınla şartların ürünüdür. Bugün neden Türkiye'de Con Ahmetlerden başka bir icat ve keşif iddiası bile yapan yok? Biz Türklerin "büyük adam" yetiştirecek kabiliyette olmadığımızdan mı? Hayır. Türkiye'nin sosyal geriliğinden...
Gelenekçiliğin pek tutmadığını sezen Tarde, insanları iki kategoriye ayırır. Bir yanda maymun yahut koyun sürüsü gibi kalabalıklar (Singerie, Moutonnerie): bunlara yığın (kitle) diyor. Öte yanda toplum bağlarından yükselmiş tek tek kahramanlar... Nasıl kumandan emreder, ordu yaparsa, tıpkı öyle toplum kahramanları da Tarihi "icat" ederler. Geri kalan toplum onları "taklit" eder.
Tarde'a göre: Toplum "Birbirlerini taklit edip duran yahut şimdilik taklit etmeden birbirlerine benzeşen ve ortak çizgileri tek modelin eski birer kopyası olan varlıklar kolleksiyonudur."