Bir amaç için çalışıp çabalayan kişi adeta içeri girmek için kapıyı çalıp duran kimseye benzer. Çok zaman onun çaldığı kapı açılmaz ama başka bir kapı açılır ve "Allah onu ummadığı yerden rızıklandırır." Bunun üzerine kul umduğu kapı yerine nimetin başka kapıdan geldiğini vehmeder. Bilmez ki hangi kapı açılırsa açılsın bunların hepsi tek bir saraya aittir.
İnsanı hedefine ulaştıran kendi gayreti midir, ilahi ihsan mıdır? Şüphesiz her ikisi de lazım ama neticede hüküm takdir ve ihsanındır. İhsanı celbeden şey ise kulun aczi. İnsan acziyle tam anlamıyla bir ölü haline gelmeli ki ilahi yardım yetişsin.
Sana kötü gelen bir şey başkasına iyidir. Zehir senin için memat, yılan için hayattır. Çiftçi yağmur bekler, tuğlacı ister ki güneş daha kızsın. Kainatın mimarı her şeyi bir hikmetle yaratmış ve zıtlar arasında denge kurmuştur.