Yapılan araştırmalar gösterir ki, Türkoloji'de boy adlarının bir çoğu hayvan adından oluşmuştur. Türk boy adlarının etimolojisinde fikir birliğinin olmadığını kaydetmeye ihtiyaç yoktur. Çoğu dilci etimolog kavim adlarını da kelime yuvası şeklinde öğrenmiş, bu nedenle de olumlu sonuca ulaşamamıştır. Altını çizerek kaydetmek lazımdır ki, ses yuvaları ve ses geçitleri teorisi açısından Türk boy adlarının etimolojisi istenilen sonucu vermemiştir. Bu bir gerçektir ki çağdaş Türkmen, Kazak, Kırgız boy adlarının çoğu hayvan isimlerinden türemiştir. (Sadece G. Karpov'un ve S. Tolstov'un listelerine bakmak yeterlidir.) Probleme bugünün şuuru ile bakıldığı zaman, tabii ki, bazı hususlar garip görünebilir. Ancak bütün arkaik medeniyetlerde olduğu gibi, eski Türk kültürü de semiyotik kavrama sembolüne göre anlaşılabilir: Boy adlarının etimolojisi başlı başına bir bilim dalıdır. Nitekim boy, soy, uruk adlarının köken açısından incelenmesi bugün tartışılmakta olan birçok probleme ışık tutacaktır. Hiçbir boy adı, kabilenin mensup olduğu etno-sosyal, sosyo-kültürel ve sosyo-politik muhitin dışında şekillenemez. Matta komşuların bizlere verdikleri adlar da boyun veya soyun belirli bir özelliği (inanç, savaş, dış görünüş vb. gibi) göz önünde tutularak yapılmaktadır. Bununla beraber hiçbir boy adının tarihî süreç göz önüne alınmaksızın kökeni açıklığa kavuşturulamaz. Tabii ki, atlı göçebe Türk kültürünün sembolik olması ve bu açıdan da kavranılması, hareketli sistem içinde değişmesi şart idi: Bu anlamda Türk . boylarından Türk federasyon sistemi oluşturan Sakalar, Hunlar, Oğuzlar, Türkler, Türkmenler arasındaki ayniyet ve aynı anlamlı kelimelerin birbiri ile yer değiştirdiği gözlemlenmektedir. Bu süreç daha çok, yabancı etnik medeniyet taşıyıcıları tarafından fark edildiğinden, çoğu zaman bir Türk boyunun adı, daha meşhur olan diğer bir Türk boyunun adı ile izah edilmiştir. Türk boy adlarının etimolojisinde kullanmış olduğumuz yöntemde esas amaç, dini inanç bağlamında birleşen, seslenmesi ve adlanması değişik, ancak anlamı aynı olan semantik açılımını bulmaktadır.

Author:

Fuzuli Bayat

Editor:

Sinan Onuş

Estimated Reading Time: 4 hrs. 59 min.Page Number: 176Publication Date: 2005Publisher: Üç Ok Yayınları

Country: TürkiyeLanguage: TürkçeFormat: Karton kapak

Türler:

#526 Dilbilimi-Etimoloji türünde #1,247 Mitolojiler türünde

Similar Books

See All

Reklam

Book Statistics

407gösterim

About the Author

Fuzuli BayatYazar · 20 books

28 Nisan 1958 yılında Azerbaycan’ın Masallı İlçesinin Harmandalı köyünde doğdu. Babasının adı Hayrulla, annesinin adı Medine’dir. 1975 yılında Ortaokulu ve liseyi bitirdikten, iki yıl askerlik yaptıktan ve iki yıl da çalıştıktan sonra 1979 yılında Azerbaycan Yabancı Diller Enstitüsü (Azerbaycan Diller Üniversitesi) Fransız Dili ve Edebiyatı Fakültesini kazanmıştır. Aynı fakülteden 1984 yılında üstün başarıyla ve master derecesi alarak Fransız-İngiliz Dili ve Edebiyatı Öğretmeni olarak mezun oldu. 1984-1987 tarihleri arasında İmişli İlçesinin Alikulular köyünde İngiliz Dili Öğretmeni olarak görev yaptı. 1986-1987 yıllarında geçmiş Sovyetlerin ikinci büyük şehri olan St.Petersburg’da Saltıkov-Şedrin Milli Kütüphanesinde çalıştı. 1987 yılında Özbekistan Bilimler Akademisinin Dil ve Edebiyat Enstitüsünde açılan doktora programını kazandı ve 1990 yılında aynı Enstitüde doktora tezini savunarak “Doktor of Philosophie” unvanını aldı. 1990-1992 yılları arasında Azerbaycan Bilimler Akademisinin Edebiyat Enstitüsünde ilmi araştırmacı olarak çalıştı. Bu yıllar arasında Azerbaycan’ın bağımsızlığı uğrunda mücadele veren Azerbaycan Halk Cebhesi’nin Bilimler Akademisinin Edebiyat Enstitüsünde dayak destesinin başkanı oldu ve bu görevini 1990’dan 1995 yılına kadar yürüttü. 1993-1995 yıllarında Ortak Türk Edebiyatı Bölüm başkanlığı görevini yaptı. 1993-1997 yıllarında Bilimler Akademisinde baş ilmi işçi (doçent) unvanı ile çalıştı. 1993-1994 yıllarında Bakü Devlet Üniversitesinde Dede Korkut özel kursu açıldı ve orada ders verdi. 1995-1999 yılları arasında ise Dede Korkut Ansiklopedisi hazırlama kurulunda başkan yardımcılığı ve yazarlık görevlerini yaptı. Yapmış olduğu çalışmalardan dolayı 1996 yılında Azerbaycan Yazarlar Birliğinin üyesi seçildi ve halen de Yazarlar Birliğinin üyesidir. 1997 yılında üst aşama doktora tezini savunarak Filoloji İlimler Doktoru, “Doktor of Sciences” (Profesör) unvanını aldı. 1997-1998 yıllarında Kars Kafkas Üniversitesi, 1999-2008 yılında ise Gaziantep Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi, Türk Dili ve Edebiyatı Bölümlerinde misafir öğretim üyesi olarak çalıştı. 2009 yılından itibaren Azerbaycan Milli Bilimler Akademisinde çalışmaktadır.