Kraldan çok kralcı diyebileceğimiz bir tiplemeydi Murtaza karakteri!
Damarlarında "asil kan" dolaşıyordu Murtaza'nın. Devletin, kuruluşundan beri dayattığı efsanelere inanmış, damarlarında "soyundan gelen" asil kan dolaştığını, önemli bir insan olduğunu, o olmazsa dünyada "nizam" kalmayacağını vs düşünüyordu Murtaza!
Ve Murtaza, bütün saplantılarından ötürü kendisi fark etmese bile sık sık alay konusu da oluyordu!
Devletin "yaman" bekçisiyken, devleti kalkındıracağına inanılan bir fabrikada işe giriyordu! Bu fabrika kazanacak, istihdam sağlayacak memleketi kurtaracaktı! Murtaza da bu fabrikanın kâhyalığını, yani bekçiliğini yapacaktı!
İşte "kendini üstün görme", "asil kan taşıma" gibi devlet tarafından dayatılan ve insanlara empoze edilen şeyler böyle uç noktalara varacak kadar kompleksli insanların yetişmesine sebep olabiliyor!
Orhan Kemal bu kompleksleri bu romanında Murtaza karakteri üzerinden gayet güzel şekilde işlemiş! Fakat Kemal, bunun kaynakları üzerinde durmamış! Sanki Murtaza, "damarlarında dolaşan asil kanı" uzaydan getirdi!
