Mahatma Gandhi...
Benim için değeri yadsınamaz derecede mühim yer işgal eden büyük ruhani lider.
Tolstoy...
Aristokrat bir aileye mensup olmasına karşın yoksulların,ezilmişlerin,düşkünlerin,fırsat adaletsizliğine maruz kalanların gür ve edebi haykırışı.Hacı Ömer,İnsan Neyle Yaşar,Savaş ve Barış gibi birbirinden değerli kitaplarını okumuştum.Genelleme yapmak cahilce bir tutum olur fakat eğer doğru analiz ediyorsam,Tolstoy'un Rus coğrafyasına olan hâkimliği ve Rusların komünizm aleyhtarı bir millet olması,Tolstoy'un düşüncelerini derinden etkilemiş olsa gerek.
Birbirlerinden farklı olmalarına karşın,birbirleriyle değer ve ahlaki yükümlülükleri üstlenme noktasında ortak paydada buluşmayı başaran iki önemli liderdir Gandhi ve Tolstoy.
Tolstoy,her ne olursa olsun şiddetsizliği ve direnmemeyi öğütlerken;Gandhi,pasif direnişi uygun görüyor.Hindistan'a ve bütün dünyaya kurtuluşun pasif direnişle de mümkün olabileceğini gösteriyor.1900'lü yıllarda Tolstoy hayranlığı epey yüksekti.Tolstoy'un yazarlığının zirvesinde olduğu dönemler.Gandhi de Tolstoy hayranı.Hatta G.Afrika'da "Tolstoy Çiftliği"adında kırsal kesimde pasif direnişçiler için bir yer dahi tedarik ediyor.Kitabımızda bu iki liderin ahlak,liderlik,dünya barışı,sevgi,milletlerin kurtuluşu gibi konularda fikirlerine yer veriyor.Sübjektif olarak değerlendirmem gerekirse ben beğendim.