Akış
Ara
Ne Okusam?
Giriş Yap
Kaydol

Yeni Bir Neden-Sonuç Bilimi

Neden Sorusunun Kitabı

Dana Mackenzie

Sözler ve Alıntılar

Tümünü Gör
Öteki tüm yaratıklar olanı görebilir. Bizim yeteneğimiz ve kimi zaman da lanetimiz ne olabileceğini görebilmektir.
"Korelasyon nedensellik değildir"
Horozun ötüşü, güneşin doğuşuyla yüksek derecede korelasyonludur ancak güneşin doğuşuna neden olmaz.
Reklam
"Öğretmenlerimden çok şey öğrendim, meslektaşlarımdan daha da çok, ama en çok da öğrencilerimden.."
Başka bir saçma korelasyon türü ise sıklıkla zamansal verilerde ortaya çıkar. Örneğin, Yule, İngiltere'deki ölüm oranı ile Anglikan Kilisesi'nin bu yıl kıydığı nikahlar arasında inanılmaz derecede yüksek bir korelasyon (0,95) olduğunu bulmuştur. Tanrı evlenmekten mutlu Anglikanları cezalandırıyor muydu? Hayır! Yalnızca iki ayrı tarihi eğilim aynı anda gerçekleşiyordu: Ülkedeki ölüm oranları düşüyor ve Anglikan Kilisesi takipçiliği azalıyordu. Her ikisi de aynı anda azaldığından, aralarında pozitif bir korelasyon olmakla birlikte, evrensel bir bağlantı yoktu.
"Bir şeyler farklı olsaydı ne olurdu?" sorusunu yanıtlamak, görünürde başka hiçbir türün yapmadığı bir şekilde, geçmişten ve başkalarının deneyimlerinden ders çıkarmamızı sağlar. Antik Yunan filozofu Demokritos'un "Bir nedeni keşfetmeyi Pers kralı olmaya tercih ederim," demiş olması şaşırtıcı değildir.
Hume, İnsan Doğası Üzerine Bir İnceleme adlı eserinde, iki nesnenin, birisini neden ve ötekisini de sonuç yapan içkin nitelikleri veya "güçleri" olmasını reddeder. Neden-sonuç ilişkisi onun görüşünde tamamen belleğimizin ve deneyimlerimizin bir ürünüdür. "Böylece alev olarak adlandırdığımız nesne türünü gördüğümüzü ve ısı dediğimiz duyum türünü duyumsadığımızı anımsarız," diye yazmıştı.
Sayfa 270Kitabı okudu
Reklam
Modern istatistik Galton ve Pearson'ın kalıtımla ilgili nedensel sorularından ve bu soruları kuşaklar arası verilerle yanıtlama konusundaki ustalıklı çabalarından doğdu. Bu çabalarında ne yazık ki başarısız oldular ve durum neden diye sormaktansa, bu tür soruları yasaklı ilan ederek hızla yeşeren, nedensellik içermeyen bir girişim olan istatistiği geliştirmeye yöneldiler.
100 öğeden 11 ile 20 arasındakiler gösteriliyor.