Niçin? Gönderileri
Niçin? kitaplarını, Niçin? sözleri ve alıntılarını, Niçin? yazarlarını, Niçin? yorumları ve incelemelerini 1000Kitap'ta bulabilirsiniz.
“Şartlar değiştiği için nasıllar da değişecektir. Fakat biz “Niçin”leri keşfetmek zorundayız. En hakiki mürşidi ilim oluşu bundandır. İlim, Allah’ın ayetlerinden ibret almak değil midir: Dünyayı önyargısız izlemek, anlamak, niçinlere hakim olmak…”
“Müslümanları da Türkleri de, batının üstünlüğü altında edilmiş diğer toplulukları da görece güçsüz bırakan şey, kendilerinin geri gitmesi değil batının sürekli yeniliklerle ileri gitmesidir. Onlar, tıpkı duran trendekiler Gibi yanlarından geçen trene bakıp geri gittiklerini sandılar. Halbuki geri gitmiyorlardı. Yaptıkları hata, durmalarıydı.”
“Binlerce yıllık milli ve milletlerarası birikim ve kültür bir darbede silinmeli ki günahlarımızdan arınıp kovulduğumuz cennete geri dönelim.”
“Arkaizm, genellikle altın çağdan bu yana değişen bütün davranışların terk edilmesini önerir. Bir değişim önerisidir bu ama “niçin” sorularının cevabına veya bugüne hakimiyete dayanan, sebep-sonuç analizi yapılmış bir değişim önerisi değil.”
“Halbuki sıkıntıya düşen fert veya millet, genellikle eski uygulamalarını terk ettiği için değil, tam tersine eski uygulamalar artık bugünün şartlarıyla uyuşmadığı için bunalmaktadır. “
Çağdaş devletin, ortak yüksek dilden sonra milletine ilk vermesi gereken donanım tarih şuurudur.
Tarih şuuru, bizim vermeye çalıştığımız gibi siyasî tarih öğreniminden ibaret değildir. Kusursuz süpermenlerle, kara giysili kötü adamların hikâyesi de değildir. Sadece başarılardan, zaferlerden ibaret değildir. Zaferlerdir ama aynı zamanda yenilgilerdir. Başarılardır ama aynı zamanda felâketlerdir. Yalnız şan şeref değil aynı zamanda ıstıraptır, acıdır. Tarih şuuru bürokrasi değildir; insandır.
KİM İÇİN? NE İÇİN?
Friedman anlatır:
1. Kendi parasını kendisi içi harcayan, hem aldığının en ucuz olmasına hem de en kaliteli olmasına dikkat eder. En ucuza en kaliteli... Üretirken buna "verimlilik" diyoruz.
2. Kendi parasını başkası için harcayan, aldığının fiyatına kendi dikkat eder ama kalite fiyattan sonra gelir. Friedman, buna örnek olarak birine hediye almayı gösterir...
3. Başkasının parasını kendisi için harcayan mutlu kişi, fiyata pek dikkat etmez ama aldığı ürünün kalitesi önemlidir. "Para önemli değil" düsturu genellikle bu halden kaynaklanır.
4. Başkasının parasını başkası için harcayan ne fiyata ne de kaliteye dikkat etmek zorundadır. Friedman, "İşte!" der bu devlet bürokratının davranışıdır.