Orta Asya Türk tarihi esas olarak Türkistan Türklerinin ve onların uzantıları olan halkların tarihlerini içermekte olup Genel Türk Tarihi alanıyla büyük ölçüde örtüşmektedir. Çok geniş bir coğrafyayı ve zaman dilimini kapsayan bu tarih, üç ana bölümde incelenebilir. 1. İslam Öncesi Türk Tarihi: Türklerin ilk ortaya çıktığı zamanlardan başlayıp Hun, Gök-Türk, Uygur devletleri, Orta Asya’da devlet kurmuş diğer Türk boyları ile Karadeniz’in kuzeyinde hüküm sürmüş olan Avrupa Hunları, Bulgarlar, Peçenekler, Oğuzlar, Hazarlar ve Kıpçakların tarihi bu çerçeveye dâhildir. 2. XIII-XIX. Yüzyıllar Arasında Orta Asya Türk Tarihi: Harezm- şahlar, Moğol İmparatorluğu, Çağatay Hanlığı, Altın Orda ve ardılı devletler, Ti- murlular ve Türkistan Hanlıklarının tarihi orta dönemi oluşturmaktadır. 3. XIX.Yüzyıldan Günümüze Türk Dünyası Tarihi. Batı ve Doğu Türkistan’da yaşayan Özbek, Kazak, Türkmen, Kırgız, Karakalpak ve Uygur Türklerinden başka, Idil- Ural bölgesinde yaşayan Tatar ve Başkurtların, Kırım Tatarlarının, Sibirya’da yaşayan Türk topluluklarının ve Kafkasya Türklerinin yakınçağ tarihlerini ve günümüzdeki durumlarını içermektedir. Çarlık Rusya’sı ve Sovyet dönemleri ile bağımsızlık sonrası gelişmeler bu alanda incelenmektedir.Orta Asya Türk tarihi hem Türkiye hem de Orta Asya, Idil-Ural ve Kafkasya Türklerinin ortak hafızalarını, geleneklerini ve medeniyetini, davranış tarzlarının altında yatan kültürü bilmek açısından önemlidir. Ortak bir çalışmanın ürünü olan bu kitapta Orta Asya Türk tarihi bütün yönleriyle incelenmeye çalışıldı. İslam öncesi Türk tarihi, bu alanda değerli çalışmaları olan Ahmet Taşağıl; Timur ve Ti- murlular, bu konunun üstadı İsmail Aka; Hindistan Timurluları Ahmet Kanlıdere; Moğol İmparatorluğu döneminde Türkistan, Harezmşahlar ve Çağatay Hanlığı M. Bilal Çelik; Altın Orda ve ardılı devletler ise İlyas Kamalov tarafından kaleme alındı. Timurlulardan sonra Batı Türkistan’da hüküm süren fiibanîler, Buhara, Hive ve Hokand Hanlıkları, Kazak Hanlığı ile Doğu Türkistan’da kurulan Yarkend Hanlığı ve Kaşgar Emirliği bu konuların uzmanı Mehmet Aipargu tarafından yazıldı. Türkistan’ın yakın dönem tarihine ve son 20 yılda ortaya çıkan gelişmelere de yer ayrıldı. Rusya Türklerinin fikir tarihi ile Çarlık ve Sovyet egemenliğinde yaşayan Türkistanlıların muhatap oldukları tesirler Ahmet Kanlıdere tarafından ele alındı.Kitapta olabildiğince özlü bilgiler verilmeye ve özellikle kültür tarihi üzerinde durulmaya çalışıldı. Ama yine de siyasi tarih ağırlıklı, zor ve yoğun kısımlar olduğunun farkındayız. Öğrenmeyi daha cazip ve aktif hâle getireceği düşüncesiyle, mümkün olduğunca harita ve resimlere yer verildi ve bunların yanlarına ayrıntılı açıklamalar koyuldu. Kitabın kısa zamanda hazırlanmış olmasının ortaya çıkaracağı muhtemel noksanların ileride yapılacak baskılarda tamamlanması umulmaktadır.Yoğun bir çalışmayla kitabın en güzel bir şekilde hazırlanması için titizlik gösteren değerli meslektaşlarıma samimi teşekkürlerimi sunarım.
Editör
Prof.Dr. Ahmet Kanlıdere
