Bu kitapta Fevzi Demir, Osmanlı Devleti’nin kozmopolit yapısını yansıtan çok dinli, çok uluslu, çok partili II. Meşrutiyet Dönemi seçimlerini inceliyor. Osmanlı parlamentosuna girmek için yarışan Türkler, Rumlar, Araplar, Arnavutlar, Bulgarlar, Sırplar, Ermeniler, Yahudiler, Müslümanlar, Hıristiyanlar, sosyalistler, liberaller, bölücüler, gericiler ve ilericiler sahnede. Üstelik bu sahne, İşkodra’dan Basra’ya kadar uzanıyor. Sayısız hoşgörü örneklerine rastlanabildiği gibi taşlı, sopalı saldırılar da eksik olmuyor.
Kitap, Ortadoğu’nun ve Balkanlar’ın temsilcilerini bir araya getirmeye çalışan ilk ve son parlamentonun oluşturulmasının öyküsünü anlatıyor. Bu, aynı zamanda onların ve bizim seçim sandışıyla ilk karşılaşmamızın da öyküsü.
İlk karşılaşma, 1908 sonrası İmparatorluk’tan koparak veya kopartılarak kendi devletlerini kurma durumunda olan bütün Osmanlı unsurları için de geçerli... Bu anlamıyla II. Meşrutiyet Parlamentosu, oluşturulması ve çalışmalarıyla Arnavutluk’tan Basra’ya kadar uzanan bir coğrafyanın halkları için bir siyaset okulu olmuştur.
Bu eser, alanında yapılan kapsamlı ilk çalışma olma özelliğini de taşımaktadır.
