Tarih araştırmaları, dünyanın değişen gündeminden şu veya bu ölçüde etkilenmektedir. Burada
yer alan yazıların çoğu, XX. yüzyılda Fransa’da ortaya çıkan Annales Okulunun dünya tarihçiliği
üzerindeki etkilerini taşımaktadır. Buradaki çalışmalarda Prof. Dr. Mehmet Öz’ün asıl çıkış noktası, ülkemizin tarihini sosyal tarih bakış açısından ortaya koymaktır. Bu alanda nicelik bakımından epeyce bir külliyat oluşmuş olmakla birlikte, bazen alaycı bir ifadeyle “deftercilik” olarak
adlandırılan bu araştırmaların verimlerinin olması gereken ölçüde tahlilî ve terkibî değerlendirmelere tâbi tutulduğunu söylemek zordur. Alan üzerindeki çalışmalarıyla tanınan Öz’ün bu istikametteki tahlilî çalışmalarının bir kısmı bu kitaba dâhil edilmemişse de, klasik dönem Osmanlı
toplum ve ekonomisi hakkında genel bir değerlendirme olarak ilk defa burada yayımlanan birinci
bölüm bir anlamda bunların da bir hülasası mahiyetindedir. Diğer bölümler, Prof. Dr. Mehmet
Öz’ün, tahrir defterleri, toprak sistemi, demografi tarihi, İstanbul’un nüfusu ve bugünkü Samsun,
Ordu, Giresun, Bitlis yörelerinin sosyal ve ekonomik tarihine dair yazdığı makalelerden oluşmaktadır.
