Popüler Sinema ve Film Türleri
Nilgün AbiselSözler ve Alıntılar
Western filmlerinin inanç boyutu
Avrupa'dan Amerika'ya ilk göçenler arasında, protestanlar büyük yer tuttuğundan yeni kıtaya egemen olan anlayış Protestan inanışının temelleri üzerine kurulmuştur. Protestan inanışı, cennetin anahtarının bu dünyadaki başarı olduğunu öne sürüyordu. İnsan, kendine güvenmeli, kendine yetmeli, vaktini boş geçirmeyip çalışmalıydı. Puriten ahlakın yaygınlaşmasıyla, her türlü teknik beceri, buluş ve bunlar aracılığıyla çevrenin ıslahı, öteki dünyadaki huzurun sağlayıcısı haline geldiğinden; insanın öncelikle, bu dünyada cenneti kurması gerekiyordu. İşte bu "cennet" imgesi, Batı'nın bilinmeyen bakir topraklarıyla bir anlamda özdeşleşmiştir. İnsanın kendini bu dünyada kanıtlamasının en iyi yolu da yabanıl Batı'yı "uygar"laştırmak olmuştur. Ekonomik ve toplumsal zorlamalarla, özgürlük ve refahı "yeni dünya"da arayan yeni göçmenler ve gittikçe Avrupa'ya benzeyen Doğu'dan Batı'ya göçen insanlar için gerekli
olan inanç iklimi de "cennet" benzetmesiyle kurulmuştur.
Sayfa 79 - ALAN YAYINCILIK, 1995Kitabı okudu
Tür Filmleri Özellikleri
Tür filmlerinin en önemli özelliği popüler olmalarıdır.
Bir başka özelliği ise, benzer ama farklı olma gerekliliğinin sonucunda -yoksa seyirci neden aynı filmi onlarca, yüzlerce kez izlesin ?
En iyi tür filmleri, her zaman, gerçekte olduklarından daha kısa
sürmüş duygusu yaratırlar.
Hitchcock'a atfedilen, "Gösterebileceksen dialog kullanma"
ilkesine tür filmleri her zaman uymaz; göstermek uzun sürecekse,
söylenir.
Tür filmlerinin çarpıcı ve temel özelliklerinden biri, mekanların
ve karakterlerin sabitliğidir. (ikonografi, olay örgüsünün bildik durumları, stereotipleşrniş karakterler gibi, filmi yapanla seyirci arasında kendiliğinden fark edilen bir iletişim biçimi oluşması)
Sayfa 62 - ALAN YAYINCILIK, 1995Kitabı okudu
Hollywood sinemasının özellikleri
Hollywood stüdyoları, 1920'lerden itibaren bir yandan çarpıcı ve yeni konuların peşinde koşuyor, öte yandan da sınanmış olanların güvencesinden yararlanıyordu. Böylece Amerikan sinemasının, türleri, alttürleri ve tarzları çeşitlendi. Hangi
filmin, ne zaman ve nasıl gişe başarısı kazanabileceğinin kesin olarak bilinemediğinden riske karşı, başarılı filmlerin benzerleri yapıldı, bazı nitelikleri tekrarlandı. Bunların yanı sıra stüdyolar zarar olasılığına karşı, bir yandan öngösterimlerle nabız ölçüp, öte yandan seyircinin hangi filmlere daha çok ilgi gösterdiğini sürekli izleyip kendilerini korumaya çalıştılar. Dolayısıyla Hollywood için en önemli mesele, her zaman neyin nasıl satılacağı oldu. Sonuçta iki ayrı sistem, film türleri ve yıldızcılık, bu açıdan en güvenilir dayanaklar olarak ortaya çıkmıştı.
Hollywood, yirmili yıllardan itibaren uluslararası ve homojen
bir kitle olarak değerlendirdiği seyirci kitlesine yönelik filmler üretmeye başladı ve altmışlara dek uzanan bir dönem boyunca, "Stüdyo Sistemi" en parlak sonuçlarını aldı. Zaman içinde uzmanlaşmayla bazı stüdyolar belirli tür filmleri yapma konusunda ağırlık kazandılar. Örneğin, 1920'lerde Warner Brothers özellikle dört tür üzerinde uzmanlaşmıştı: Gangster filmleri, Busby Berkeley Müzikalleri, toplumsal vicdana seslenen filmler ve biyografiler.
Sayfa 44 - ALAN YAYINCILIK, 1995Kitabı okudu
Popüler Sinemada Tür
Popüler filmler, kapitalizmin kurallarına göre yapılanan sinema
endüstrisinin, yepyeni bir teknolojiyi kullanan kültür endüstrisinin
ilk gerçek ürünleridir.
Tür filmleri yinelemelere dayanır ve kolay anlaşılırlar; soyut kavramları irdelemez, hakikatin sorgulanmasına yer vermezler. "benzersiz" olma kıstasına uymaz.
Tür sözcüğünün ilk kez Avrupa'da, belirli bir grup sanat yapıtı-·
nı adlandırmak için kullanılmıştır. Bunlar, "gündelik yaşama
ilişkin; belirli sınıfların, özellikle de çiftçilerin yaşamına ilişkin konuları ele alan" resimler ve edebiyat yapıtlarıdır.
Sayfa 14 - ALAN YAYINCILIK, 1995Kitabı okudu
3 önemli Tür eleştirisi
Yetmişlerde tür eleştirisinde esas olarak üç temel yaklaşım söz
konusu olmuştu.
1- Levi-Strauss'un mitlere ilişkin görüş ve çalışmalarını esas alan yaklaşımdır ve popüler filmlerin mitlerle benzerliklerine, tür filmleriyle seyirci arasındaki ritüel ilişkisine yönelik araştırmalara ağırlık vermiştir. Seyirciye, tür açısından ve film izleme sırasında önemli bir etkinlik alanı tanıyan bu yaklaşımın aksine;
2-İkinci yaklaşım, seyircinin yönlendirilmesi üzerinde ·
durarak ideoloji kavramını öne çıkarmıştır. Bu ikinci yaklaşım aracılığıyla özdeşleşme ve temsiliyet sorunları gündeme gelmiş, kuramsal açıdan, seyircinin etkinliğinin önem derecesi kaçınılmaz
olarak düşmüştür
3-Üçüncü yaklaşım ise, 1960'ların sonlarından itibaren sinemaya ilişkin düşünce iklimine çok önemli katkılarda bulunan feminist tür eleştirisidir. Ancak bu eleştirinin odak noktası ataerkil iktidarın filmlerdeki yansımalarını göstermek olmakla birlikte, feminizmin kendi içindeki ayrımlara paralel olarak değişik yöntemlere başvurulmakta, ağırlıkla da psikanalizden yararlanılmaktadır.
Sayfa 35 - ALAN YAYINCILIK, 1995Kitabı okudu
Korku
Korku filmleri, sinemanın en uzun ömürlü ve en çok ilgi gören
türünü oluşturur. Sinema endüstrilerinin girdiği krizlerden etkilenmeyen, istenirse çok ucuza mal edilen, dünyanın her yerinde tercih edilen filmlerdir bunlar. Ancak bu özellikleri -popülerlik, düşük maliyet- türün aleyhine işlemiş, şiddete verilen ağırlığın yarattığı tepkiyle birlikte türün uzun süre görmezden gelinmesine neden olmuştur.
Sayfa 116 - ALAN YAYINCILIK, 1995Kitabı okudu
Western türü nasıl tanımlanır?
Western: Kuzeybatı Amerika tarihinin belirli bir dönemine ilişkin öyküleri anlatan filmlerdir.
Jean Mitry şöyle bir tanım yapmıştır: "1840-1900 arasında Uzak
Batıda var olmanın çatışmalarıyla, değerleriyle ve atmosferiyle ilgili olan Amerika'nın Batı'sında gerçekleştiren film, westerndir."
Marc Vernet, westernin atmosferini "toprak, su, deri gibi basit ögelere yapılan vurgu" aracılığıyla tanımlarken; karakterleri,
"sert/yumuşak kovboy, yalnız şerif, sadık ya da hain yerli, güçlü
ama nazik kadın gibi stok karakterler" olarak sıralıyor ve hızlı
kaydırmalar, vinçle yapılan çekimleri de ekliyor.
I.C. Jarvie Westerni, Homeros'un epik şiirinden gelen bir stilin uzantısı olarak görür ve ekler "kahramanlar, sınamalar ve dayanma gücü" üzerine kurulu bir anlatıdır". Bu filmlerinin, fazla incelikli olmayan ama kullanılmaya hazır beş öykü kategorisinden birine yerleştirilebileceğini öne sürmekte ve bu öykü kategorilerini, öncüler, Sınırın Açılışı, Yasanın Gelişi, Yasa İş Başında ve Psikolojik Western adlarıyla sıralamaktadır.
Bu film türüne ilişkin ilk yazılardan ikisi Andre Bazin'e, biri de Robert Warshow'a aittir ve hepsi de 1950'lerde yazılmıştır. Her iki yazar da bu filmlerin sinemasal ve kültürel önemini saptamak amacıyla westernlerin mahiyetiyle ilgilenmiş, dolayısıyla türün gelişimini incelemiş.
Sayfa 68 - ALAN YAYINCILIK, 1995Kitabı okudu