İllüzyon (yanılsama)
Algı mı idrak mı?
AHMET RİFAT ŞAHİN
İdrak işlevimiz, nesnelerin renk, şekil, boyut, yönelim, yerleşim ve hız gibi farklı özelliklerine dayanır. Bu özelliklerin çoğu fiziksel olarak birbiriyle ilişkilidir. Beyin bu ilişkili özelliklerin çoğu fiziksel olarak birbiriyle ilişkilidir. Beyin bu ilişkili fiziksel özellikleri belirtmek için farklı bilgi işleme süreçlerini kullanır. Ama ulaşılan sonuç her zaman bu özelliklerin tutarlılığını göstermeyebilir. Çünkü bütün, o bütünü oluşturan parçaların toplamından farklıdır.
Sihirbaz ile tavşanın abra kadabra halleri
dabılyu dabılyu dabılyu
şapkadan kim çıktı.com
HAKAN ATALAY
Eskiden mahallelere gelip hünerlerini sergileyen sihirbazlar şimdi daha azlar sanki. Eğer öyleyse, nereye gittiler? Bunun nedeni hayatın giderek daha fazla yanılsamalar/illüzyonlar üzerine kurulması olabilir mi? Sinemayı, televizyonu, şimdi de interneti düşününce, gerçek ile yanılsama olanın ayrımının giderek bulanıklaştığını söyleyebilir miyiz?
Bir sihirbazdır beynimiz
Hokus lopus
SÜHEYLA ÜNAL
Gerçekliği yeniden yapılandırırken başlar beynimiz sihirbazlığa. Dış dünyada yoktur renkler, beynimiz ışık dalgalarını dönüştürür renklere. “Dil” yokken dış gerçeklikte, ses frekanslarını dönüştürür anlamlı sözcüklere. Sinema karelerindeki yanılsamalar gibi hareket algısını sunar gözlerimize. Dış gerçekliği yeniden kurgulayarak sunar beynimiz bize.
Ruhun serabı narsisizm
HAKAN KIZILTAN
Kâh özdeşleştiğimiz kâh ötekine yansıttığımız büyüklenmeci narsisistik fanteziler, bir bakıma bizi klinik delilikten koruyan kısmi bir delilik biçimidir. Bu dünyada âciz, güçsüz, savunmasız, çaresiz, sahipsiz ve ölümlü birer varlık olduğumuz delirtici gerçeğini, henüz bu gerçeği hazmedemediğimiz noktada inkâr edebilmemize yardımcı olur.
Yanılsama ve din
YAVUZ ERTEN
Freud’a göre, ruhsallık dinle ilişkisini bir tür “yanılsama” olgusu aracılığıyla kurar. (…) Yanılsamayla doyurulan şey arzudur. Bu bağlamda Tanrı insanları yaratmamıştır. Bu arzuyu doyurmak için insanlar Tanrı’yı yaratmışlardır.
“Gerçeklik paylaşılmış bir varsanıdır”
Sessiz seslerin fısıltısı
KEMAL SAYAR
Bir şeyin var olduğunu, bu dünya üzerinde hüküm sürdüğünü size düşündüren şey nedir? Sadece belleğiniz. Başka hiçbir şey değil. Nesneleri, insanları, sözleri belleğim sayesinde hayalimde canlandırabilirim. Galaksilerin gerçekliği ve dostlarımın gerçekliği, hepsi zihnimin odalarında. Herhangi bir verili saniyede bildiğim herhangi bir gerçeklik, belleğimde asılı bir hayaletten başkası değil.
Bütün aşklar sanaldır!
EMİNE ZİNNUR KILIÇ
Romantik aşkın dış gerçeklikle ilgisi yoktur, tamamen yanılsamadan ibarettir. Ünlü aşkları, belki de aşkın cinsellikten farklı bir boyut olduğunu kanıtlayan en önemli olgudur.
“Gerçeklik İlkesinin Berisinde”
Yanılsama üzerine fragmental çiziktirmeler
AYHAN EĞRİLMEZ
“Günümüzde gerçeğin yerini sanal almıştır. Sanal gerçek dünyayı, salt gerçekliğe uygun bir şekilde kusursuz olarak yeniden üretmekte ve böylelikle gerçekliğe son vermektedir.” Jean Baudrillard
Yanılsamanın içinden gerçeğe bakış
Eskimo Özerk Bölgesi
LEVENT METE
“Maksim Gorki’nin toplumcu gerçekçiliği yüzünden Sovyetler Birliği’nin Eskimo Özerk Bölgesi’ni ele geçirmeye çalıştığını, bu yolla düşsel boyutlu yaşama olanaklarını ortadan kaldıracağını söylüyordu. ‘Çabuk olmalıyız, gerçekçilik kafatasından aşağı inmeden oraya ulaşmalıyız’ diyordu.”
Ben hangi zamandayım?
SİBEL ERENTAY
Okuldan eve gelen çocuk, ödevleri yapması için gereken zamanı çok uzun algılar. Bu nedenle de oyun oynarken uyku saati geliverir. Yani ufak bir yanılsama. Yaşlılıkta da tekrar çocukluk seviyesine iner. Yaşlandıkça saatin çarkları gençlikten daha düzensiz, daha yavaş döner. Biyolojik metronom yavaşladıkça, dış dünya hızlanmış gibi algılanmaya başlar.
Yanılsama üzerine imalar
AHMET İNAM
Yanılsamasız yaşayamayacaksak, hangi yanılsamayı nasıl yanılsamayı seçmeli? Bu soru bir teslimiyeti mi dile getiriyor? Neden yanılsamasız bir hayatımız olmasın ki?
Yanılsamalarımı verin bana! Yani özgürlüğümü…
ÇETİN BALANUYE
Bir akasya ağacının baharda çiçek açışı ya da çocukluğumun yumurtaya benzeyen kum tepesinin şimdilerde aşınarak tepsiye benzemesi ne kadar seçimse, biz insanların da eylemlerimizle biçimlenişinin o kadar seçim olabileceğini ileri sürüyorum.
Acının resimleri; gerçek mi, yanılsama mı?
Bu bir fotoğraf değildir
MELTEM YAKIN ULDES
Gottfried Helnwein, büyük bir fotogerçekçi ressam, heykeltıraş, performans ve fotoğraf sanatçısı. Mükemmel bir gerçeklik yanılsaması yaratıyor…"Bu bir resim sadece" deme lüksü sunmuyor onun resimleri. Gerçeğin yanılsamasını yaratmakla kalmıyor, insanın içinde yaşadığı ve görmeyi reddettiği gerçekliği de sorguluyor. Konforlu hayatımızın bir yanılsama olma ihtimali var mı?
Chirico’ya fragmanlar
HANDE KOÇAK
Nesneler kendi içlerine kapanıp kendi ışıklarını tek ek yuttuğunda, ölümün herkesinkine karışacak ve gerçek gece başlayacak o zaman. Bunu sayıklayan bir mekân güvenlikten sıyırmıştır yakasını.
Adorno Wagner’e karşı
ALİCAN ÇAMCI
Adorno’ya göre Wagner’in dinleyicide uyandırdığı yanılsama, sürekli başa dönen bir formsuzluğun, vaat ettiği meselelerin hiçbirini çözmeksizin bir mitolojiyi ebedi kılmasıdır.
Dijital-art sanatçısı Serkan Mumcuoğlu:
“Hepimiz biriz”
SÖYLEŞİ: TUNA YILDIRIM,
“Hepimiz birbirimizden ayrıyız ama daha geniş bir perspektiften bakılırsa biriz aslında. Bir bütün varlığız, bir bütün canlıyı teşkil ediyoruz. (...) Daha büyük bir canlının bedenindeki sistemler ya da hücreler olma ihtimalimiz var. Benim şu anda hücrelerimin bilinç seviyelerini bilemiyorum ama onlar da kendi içlerinde böyle bir felsefe yapıyor olabilirler.”
Çıplaklar kampındaki terzi
İLYAS BAŞSOY
Aklımın bir kenarında, Hazreti Google’da bile olmayan garip bir arabesk şarkı var: “Yanılıyorsun, yanılıyorsun. Bilmem ki kendini ne sanıyorsun?” “Kral çıplak” masalındaki kral kendini ne sanıyordu? Halkın önüne çırılçıplak çıkacak kadar “inançlı” olmasının nedeni neydi?
Yanılsamaya kutsama
YAŞAR SÖKMENSÜER
Mevzu "aşk"sa illüzyona teslim olmak evla değil, Mevla’sıdır zaten o yaradılışın. İbadete dönüşen o yanılsamanın...
Daha bilmediğin çok şey var
Uç uç kaplumbağa
TUBA AKYOL
Duyularımız zaten sınırlı, bir de topladıkları veriler beyinde işlenirken geçen zamanda karşımızdaki şey ya değişiyorsa? Ya biz karar verdiğimizi sandığımız anda beyin çoktan bir karara varmışsa? Kelebekten uçan halı, kaplumbağayı tavşana yetiştirsin bakalım... Sonuçta uçmanın keyfi de bir başka.
Ben sizi bir yerden yanılsıyorum...
FİGEN ŞAKACI
Artık fazla söze hacet yoktu ki, saat beşti ve siz bana doğru geliyordunuz, bu an elbette kaçmazdı... Kaçıramazdım, kaçamazdınız...
Atmosferden çıkmak!
EVREN ŞAR, GAMZE İNAN
İnsanlar yanılsamalardan inşa edilmiş gerçeklikler arasında mekik dokumayı ya da yeterince uslu olurlarsa bir gün şirinleri onların da görebilecekleri bir dünyanın kapısının önünden hiç ayrılmadan beklemeyi seçerler.
Allah herkesi -azıcık- şaşırtsın
İSMAİL GÜZELSOY
Kim demiş bilmiyorum ama insanlar ikiye ayrılırmış; insanları ikiye ayıranlar ve ayırmayanlar, diye. Eğer ilk gruba dahil olacaksak, ben insanları şöyle ayırmayı tercih ediyorum: Dünya hayatıyla yetinenler ve "öte"ye gözlerini dikenler.
Senin gözlerinde bir sorun mu var?
ESMAHAN AYKOL
Kızların en yakışıklı, en zengin ve en başarılıların peşinde koştuğu bir dünyada tam benden bekleneceği gibi tuttum, annemin savurduğu tehditlere ve kötü kehanetlere kulağımı tıkayıp, göbekli, bücür, benden çok yaşlı, üstelik işsiz bir sevgili buldum.
Anne, illüzyonumu istiyorum!
Ceeeeee!
GÜLAYŞE KOÇAK
Beş zavallı yarım yamalak duyunun ötesini bilmeyen bu garibanları, hiç tanımadıkları, var olduğunu bilmedikleri, havsalalarının bile alamayacağı şu görkemden, yedinci, sekizinci, dokuzuncu duyulardan nasıl haberdar edebilirim?
Yaşlı Derviş Mikail’in büyük yılanı
Madde bitti!
HÜSNÜ ARKAN
Haber elden ele yürümüş, dilden dile büyümüştü: “Madde bitti!” “Ne diyorsun sen? Madde biter mi?” “Bitti... Bitmiş... Derviş Mikail söylemiş; ona da bir yılan söylemiş...”
Sirenler kimin için çalıyor?
GAMZE İNAN, EVREN ŞAR
Doğanın çağrısına kulak kabartan erkek, yüksek libidosunun harekete geçişini kolaylaştıran sirenleri duymaya hazır bir biçimde teyakkuzda beklerken, o büyüleyici sesli şeytani kadınlar erkeğin çoğalma dürtüsüne kucak açarlar. Açarlar açmasına da tüm sirenler sustuğunda bozulan büyü doğanın acımasız tarafını da gösterir erkeğe…
Yanlı
sama
SUKUTİ
