Psikoloji Şerhi
İbn RüşdPsikoloji Şerhi Posts
You can find Psikoloji Şerhi books, Psikoloji Şerhi quotes and quotes, Psikoloji Şerhi authors, Psikoloji Şerhi reviews and reviews on 1000Kitap.
"Akıl nefste var olan şeylere bakarken, duyu nefsin dışında var olan şeylere bakmaktadır"
Sayfa 58Kitabı okudu
Aristoteles dedi ki:
Nefste iki araz vardır; birincisi nefsin bedene gerek duymadığı yalnızca nefse özgü olan arazdır ki bu akıl (gücü) ile tasavvur etmektir. Diğeri ise nefsin ancak beden sayesinde gerçekleştirdiği duyu [algısı], gazap (öfke) ve şehvet (tutku) gibi fiillerdir.
Sayfa 2 - Litera
İki duyu gücü bir şeyi aynı anda duyu objesi olarak idrak ettikleri zaman sanki duyu gücü diğerini ait manayı da idrak etmiş olmaktadır. Fakat bu durum arazi olarak gerçekleşmiş olmakta, daha sonra o şeydeki kendisine ait manayı hissetmektedir. Mesela sen sarı rengi ile karşılaştığında, daha önce balda bulunan tatlılığı sarı rengi ile beraber idrak ettiğin için, sarı renginin tatlı olduğu sonucuna ulaşmış olmaktasın. Aslında sen sarı rengini göz ile, tatlılığı ise tat alma gücü ile idrak etmektesin.
Duyu güçleri, dış dünyadan duyu objeleri bulunmadan kendi zatlarını niçin idrak edememektedirler. Halbuki duyu güçlerinin maddeleri ve dayanakları duyu objeleri ile aynı cinstendir. Mesela görme gücü organının çoğu su, dokunma duyu organının çoğu toprak, ve koklama duyu organın çoğu ise ateştir.
Bu şüpheye karşılık olan cevap ise şudur: duyu biz de bilfiil halde bulunmayıp bilkuvve olarak bulunmaktadır. Şayet duyu gücü kendi zatînı idrak edebilmiş olsaydı, bir hareket ettirici olmadan kendiliğinden bilkuvve halde bilfiil hale geçerdi. Halbuki durum böyle değildir. Bu durum bir bilkuvve yanıcı olan bir şeyin dışarıdan yakıcı bir şey olmaksızın kendiliğinden yanmamasına benzemektedir. Aynı şekilde bilkuvve duyu gücünün de kendiliğinden bilfiil hale geçmesi imkansızdır. Şayet duyu idrakinde duyu gücünün kendi dayanağını (mevzusu) idrak etmesi mümkün olsaydı, bu durumda, mesela tahtanın dışarıdan bir ateş olmaksızın kendiliğinden yanabilmesi mümkün olabilirdi.
Hayvanların hiç birisi dokunma duyusundan yoksun değildir. Duyu gücüne sahip olan her hayvan aynı zamanda lezzet ve acı hislerine de sahiptir. Lezzet ve acıya sahip olan ise şehvet duymaktadır, yani şehvete ulaşmayı ve acıyı gidermeyi arzulamaktadır.
Tesbit
Nefste meydana gelen hareket aklın idrakini rahatsız etmekte ve karıştırmaktadır.Bundan dolayı çocukların ve şehvetlerine düşkün insanların akılları zayıftır.
Sayfa 22