Şark İstiklal Mahkemesi 1925-1927

Mahmut Akyürekli

Şark İstiklal Mahkemesi 1925-1927 Quotes

You can find Şark İstiklal Mahkemesi 1925-1927 quotes, Şark İstiklal Mahkemesi 1925-1927 book quotes, the most impressive sentences and paragraphs on 1000Kitap.
civan haconun dedesi haco bin hacı ve eylemlerine dairdir..
İsyanın ikinci dalgasının etkin başkaldınlarından biri de, Nusaybinli Yadap Kariyesi, Heverka Aşireti Reisi Haco bin Hacı'nın liderlik ettiği olaylardır. Meşhur Kürt ozanı Civan Haco'nun dedesi olan Haco, 1926 yılında hükümete karşı isyan bayrağını çekmiş, girdiği bir dizi çatışmadan sonra da sının geçip Suriye'ye yerleşmişti. Bu dönemde, Şeyh Said'in kardeşi Şeyh Abdürrahim, Şeyh Hüseyin, Ramanlı Emin (Emine Periğane), Yado, Hasan ve Hüseyin Began kardeşler, Seyithan, Feyzo gibi meşhur firariler de Suriye'ye geçmişlerdi. Haco'nun grubuna bu isimlerden de katılanlar olmuştu. Haco, kendi aşiret ve efradını yanına alarak baskınlar yapmış, postaları ele geçirmiş, jandarma ile çatışmalara girmiş, hükümet taraftarı köyleri basarak ihbarcıları öldürmüştü. Suçlarının listesi bir hayli kabarıktı. Karar ilamında bu suçlar hususunda kısa bilgiler de verilmektedir. Haco firarda olduğundan davası tefrik edilmiş, grubuna yardım ve yataklık ettiği iddiasıyla yargılananlara ise, 15'er yıl ağır hapis cezası verilmiştir.
Halkın cahilliği, birkaç güzel cümleyle tahrik olmasına, derebeylerinin maiyetine girmesine yol açıyordu. Şeyhlerin manevi nüfuzları oranında olayların çapı genişliyordu. Halk nezdinde, şeyhlere biat etmemek, Cumhuriyet'i ve kanunlarını, özelikle de Şapka Kanunu'nu kabul etmek küfürdü; Şeriat-ı Muhammediye için Mustafa Kemal'in askerlerine karşı direnmek ise cihattı. Dini telkinler ve bu tür propagandalar halkın olaylara iştirak etmesine neden oluyordu.
Reklam
Şark İstiklal Mahkemesi'nin idam kararlarının infazından önce, ilk infaz haberi Bitlis Divan-ı Harp'ten geldi. Şeyh Said'in ifadesinin de alındığı Azadi* davasından tutuklu Cıbıranlı Halit Bey ve Bitlis eski Mebusu Yusuf Ziya, örgüt lideri oldukları iddia edilerek kurşuna dizildi. Halit Bey, aynı zamanda Şeyh Said'in kayınbiraderiydi.
Sayfa 39 - *azadi: Türkçe'de "Özgürlük" anlamına gelen Kürt siyasi örgütü. 1923 yılında Cıbıranlı Halit, Hasenanlı Halit, Mutkili Hacı Musa, Bitlis Mebusu Yusuf Ziya gibi Kürt aydınları tarafından kuruldu. Azadi, bağımsız Kürdistan'ı kurmayı amaçKitabı okudu
Sare'yle aynı davada yargılanıp beraat edenler ise, Haco'nun oğlu Yusufun zevcesi Hezar, Salo Kanco'nun kızı Naime, validesi Fatma ve Ahmet Harun'un zevcesi ve Hasan kızı Kahle adlı zanlılardı. 20Sare, sadece bilgi topladığı için yargılansa da, aslında fiili olarak isyana katılmıştı. 1925-1927 Şark İsyanı sürecinde, olaylara silahla iştirak eden kadınlar da vardı. Bunların en çok tanınmış olanlarından biri Yado'nun karısı Teli Hanım'dır. Teli Hanım, 1927'de Bicar Dağlan'nda kocasıyla birlikte girdiği çatışmada askerler tarafından vurularak öldürülmüştür. Bahsi geçen bu kadınlar dışında, altısı isyanla ilişkili olmaktan, on biri yardım ve yataklık yapmaktan, altısı iştirak ve yağmacılıktan olmak üzere, toplam kırk iki kadın İstiklal Mahkemeleri'nde yargılanmıştır. Firari konumundaki iki, hüküm giyen bir kadın dışındakilerin hepsi beraat etmişlerdir.
Sayfa 132Kitabı okudu
Şark İsyanı esnasında kısmi seferberlikte ilan olunmuş, erkekler silah altına çağrılmıştı. Çağrılanların bir kısmı bu çağrının gereğini yerine getirmemiş ve askere gitmemişlerdi. 643 numaralı kararda, "çağrıya uymama" suçu işleyen bir sanığa, 6 ay ek askerlik ve 30 değnek vurulması cezası verilmiştir.
Sayfa 125Kitabı okudu
Şark İstiklal Mahkemesi'nde yargılananlardan 435 kişi hakkında idam kararı verilmiştir. 105 kişinin davası vefatlarından dolayı düşürülmüştür.
Sayfa 133Kitabı okudu
Reklam