“Ağlamak uğradığımız felaketlere karşı vücudumuzda kalan kuvvetin son feryadıdır. Ağlayamadığımız zamanlar, bizde o gücün de yok olduğu zamanlardır ki onun yerine geçen etkili sessizlik, en şiddetli acının yarattığı gözyaşlarından daha yakıcıdır.” Sergüzeşt, Tanzimat edebiyatının en bilinen isimlerinden olan Samipaşazade Sezai tarafından 1888’de yayımlanan ve Türk edebiyatında realist tarzın, daha doğru bir ifadeyle romantizmden realizme geçişin başlangıcı olarak telakki edilen ilk eserdir. Samipaşazade Sezai, Osmanlı Devleti’nin ilk maarif nazırı olan Abdurrahman Sami Paşa’nın oğlu olması sebebiyle çocukluğundan beri kölelik, cariyelik müesseselerine aşinadır ve debdebeli bir hayatın içinden gelmiştir. Buna rağmen kendisinden evvel Ahmet Mithat başta olmak üzere diğer ünlü romancıların eserlerinde sıklıkla inceleyip tenkit ettiği bu müesseseyi ve köleliğin toplum arasındaki yerini realist tarza yaraşır tasvirlerle ve psikolojik tahlillerle işlemiştir. Yazmış olduğu bu eser, daha sonraları kendisinin dönemin iktidarı tarafından sürekli göz hapsinde tutulmasına ve baskı altına alınmasına sebebiyet vermiştir.
