Yalom, Spinoza’ya ya da Rosenberg’e psikanaliz uygulayabilir miydi?
Bunu yapabilseydi tarihin seyri değişir miydi?
10 Mayıs 1940’ta Hitler’in askerleri Hollanda’yı işgal eder. 1941 yılının Şubat ayından itibaren yağmacılıkla görevlendirilmiş keşif grubunun başındaki Reichsleiter Rosenberg, Amsterdam’a yönelir ve Spinoza’nın Rijnsburgların evinde muhafaza edilen kütüphanesini ele geçirir.
Ölümünden üç yüzyıl sonra Spinoza, Nazi ideoloğu Rosenberg’in neden ilgisini çekmiştir? Yahudi filozofun eserleri onun antisemitik görüşlerinin altını oyabilecek midir? Peki, 1656 yılında Amsterdam’ın Yahudi cemaatinden atılıp ailesini görmekten men edilen bu adam kimdir? Goethe, Rosenberg’i nasıl hayal kırıklığına uğratmıştır?
Irvin Yalom psikoterapi deneyimlerine dayanarak, hakkında çok az şey bildiğimiz, nesiller boyu düşünürleri etkileyen bu kendine has filozofun, Spinoza’nın iç dünyasını keşfe çıkıyor. Aynı zamanda Hitler’in yanında yer alan ve Avrupa Yahudilerinin soykırımında kilit rol oynayan Alfred Rosenberg’in ölümcül kariyerinin nasıl geliştiğini de anlamaya çalışıyor.
Psikoloji ile felsefeyi, gerçek ile kurguyu ustaca harmanlayan Irvin Yalom, Spinoza Problemi’nde bizi soluksuz bir yolculuğa çıkarıyor.
“Yüce ruhlu psikiyatr, yüce ruhlu düşünür hakkında bir roman yazmış. İddialı, bilgece ve ilgi çekici. Spinoza Problemi okuyucuyu şu temel soruyla yüzleşmeye itiyor: Mantık her zaman kazanan taraf olabilir mi?”
- Rebecca Newberger Goldstein, Tanrı’nın Varlığına Dair 36 Argüman kitabının yazarı -
“Spinoza Problemi yıllardır okuduğum en etkileyici romandı. Irvin Yalom son derece bilgilendirici, sürükleyici, çok sıkı bir eser ortaya çıkarmış. Spinoza Problemi’ni şiddetle tavsiye ediyorum.”
- Sör Anthony Hopkins -
“Spinoza’nın okuyup yazdıkları dışında ‘gerçek bir hayat’ı yoktu; o muhteşem zihninin içinde yaşıyordu. Peki, vaktinin çoğunu düşünerek geçiren bir filozof Goethe’nin, Schopenhauer’in ve diğer pek çok düşünürün sevdiği bir yazar hakkında nasıl yazabilirsiniz ki? Peki ya bir Nazi’yseniz, çalışmaları Aydınlanma’ya önayak olan bir Yahudi olarak Spinoza’ya bakışınız nasıl olurdu? İşte Irvin Yalom bu capcanlı romanında o eşsiz üslubuyla bu sorunu omuzluyor ve çözüyor. Bence Yalom çağımızın en eklektik, çeşitlilik arz eden ve baş döndüren yazarlarından biri.”
- Jay Parini -
“Irvin Yalom bugün dünyanın en dikkat çeken psikoloji temalı roman yazarlarından biri. Nietzsche Ağladığında’nın ya da Bugünü Yaşama Arzusu’nun üstüne çıkamayacağını düşünmüştüm ama çıktı. Spinoza Problemi gerçek bir başyapıt.”
- Martin E. P. Seligman -
“Spinoza Problemi, iki farklı çağda Orta Çağ’a özgü batıl inançların hüküm sürdüğü bir devirde ve totaliter ırkçılığın var olduğu bir dönemde zulme uğrayan kahraman bir filozofun felsefeye adadığı hayatının çarpıcı bir onayı niteliğinde. Tam bir şaheser olan bu roman, berrak ve şefkatli aklın siyasi patoloji karşısında olduğu kadar dinî dogma karşısında da elde ettiği zaferi tasvir ediyor. Bence Spinoza Problemi, Yalom’un en iyi romanı.”
- Lou Marinoff, felsefe profesörü ve Amerikan Felsefe Uygulamacıları Birliği başkanı -
“Irvin Yalom bize neredeyse üç yüzyıla yayılan sürükleyici ve anlamlı bir roman sunmuş ve felsefe ile bilgeliğin yüzyıllarca devam edebilecek olumsuz yankıları nasıl tetikleyebileceğini gözler önüne seriyor. Bu kitap, alanının öncülerinden olan ve yepyeni bir roman kategorisi yaratan, sayfalarını heyecanla çevirirken bizi hem büyüleyen hem de aydınlatan romanların yazarı bir pskiyatr-psikoterapistin güç gösterisi niteliğinde. Spinoza Problemi bilimsel ve kurgusal psikoterapi edebiyatına en büyük katkıda bulunan yazarlardan birinin kaçırılmaması gereken bir diğer eseri.”
- Dr. Alan F. Schatzberg -
“Spinoza Problemi gerçek ile kurguyu etkileyici bir şekilde bir arada sunan bir roman. Ne Baruch Spinoza’nın ne de Alfred Rosenberg’in ruhuna dair pek bir şey biliyoruz ama sıra dışı yeteneğiyle hastalarının zihinlerini görebilen Yalom, edebiyata nadir bir mücevher niteliğinde katkı sağlamış. Zaten bu kadar çarpıcı ve kışkırtıcı bir roman ancak onun gibi yetenekli bir yazarın kaleminden çıkabilirdi. Gerçekten çok sürükleyici.”
- Dr. Dilip V. Jeste -
“Irvin Yalom, Spinoza’ya ve felsefesine hayat verip o felsefe ile Nazi Almanyası’nın kıyameti andıran tarihi ve Alfred Rosenberg arasında bağlantı kuruyor. Bu bir tür zamansal simya ve Yalom’un çok başarılı olduğu bilim kurgunun simyası. Spinoza Problemi çok sürükleyici, aydınlatıcı, rahatsız edici ve okuyucuyu kesinlikle derinden tatmin ediyor.”
- Abraham Verghese, Gözyaşı Kapısı’nın yazarı -
“Spinoza’nın karmaşık felsefesine anlaşılır bir giriş olarak Yalom’un metodu, tavsiye edilmesine vesile olacak çok fazla şey sunuyor. Yalom iyi bir öğretmen gibi tek seferde yalnızca birkaç fikir öne sürüyor ve bir fikirden diğerine arada sık sık özet geçerek ilerliyor. Kurguladığı diyaloglar Spinoza’nın karakterinin anlaşılmasını sağlıyor ve doğaya, özgür iradeye ve mantığa dair büyük fikirlerinin canlı bir açıklaması niteliğindeler.”
- Washington Post -
“Bu etkileyici romanda Irvin D. Yalom olay örgüsünü namıdiğer Yahudi aleyhtarı Rosenberg’in Yahudi Spinoza’ya olan saplantısı etrafında şekillendirmiş. Bu çarpıcı ve bilgilendirici hikâyesinde, birbirinden çok farklı bu iki adamın entelektüel ve kişisel yaşantıları arasında net paralellikler kuruyor. Yalom’un romanlarını bu kadar popüler kılan, karmaşık fikirleri ve teorileri anlaşılır hale getirme yeteneğidir. Spinoza Problemi, bilgelik arayışının doğasındaki tehlikelere ve felsefi bir yaşam sürme girişiminde bulunacak kadar cesur ya da aptal olanların payına düşen tehlikelere derin bir bakış sunuyor.”
- Tucson Citizen -
(Tanıtım Bülteninden)
Irvin D. Yalom, seminer vermek için davet edildiği Hollanda seyahatı sırasında Rijnsburg'da bulunan Spinoza müzesini ziyaret eder. Ziyareti esnasında müzede bulunan Spinoza'nın kütüphanesine 1942 yılında Alfred Rosenberg'in gözetiminde Nazi subayları tarafından el konulduğunu öğrenir. Böylelikle ölümünden üç yüzyıl sonra Spinoza, Nazi ideoloğu Rosenberg'in ilgisini çekmiş olması kitap için uygun bir zemin hazırlıyor.
Spinoza Problemi kitabında Benedict Spinoza'nın felsefi yaşamı ile takıntılı Nazi Partisi'nin ideoloğu Alfred Rosenberg'in öyküsü iç içe geçiyor. Spinoza Problemi'nin kurgusu 17. yüzyıl ve 20. yüzyıl arasında gidip gelen bölümlerden oluşuyor. Rosenberg, büyük Aryan Alman yazarlarının Spinoza hayranlığının nedenini çözmek istiyor, zira bu üstün ırkın üstün insanları nasıl olur da bir Yahudi'ye karşı bu denlice saygı besler düşüncesi onu içten içe yiyip bitiriyor.
