Sultan Hamid Düşerken
Nahid Sırrı ÖrikSultan Hamid Düşerken Reviews
You can find Sultan Hamid Düşerken reviews, Sultan Hamid Düşerken book reviews, Sultan Hamid Düşerken ratings on 1000Kitap.Akademik bir ödev nedeniyle okuduğum Nahid Sırrı Örik’in bu kitabı ağır gelişen bir olaylar silsilesini ele alıyor. II. Meşrutiyet’in ilan edilmesinden sonraki birkaç aylık siyasi çalkantılı dönemi kapsayan bir zaman diliminde geçen siyasi-tarihi roman, imparatorluğun nüfuzlu bir devlet adamının ailesi çevresinde gelişen olayları konu ediniyor. Hırslı bir evlat, onun gücün basamaklarını hızla tırmanan eşi ve nazırlık yapmış bir yaşlı baba...
Doğrusu roman karakterlerinin yaptıklarını okumak tarihi yarı kurguyu takip etmekten çok daha keyifliydi. Olayların, duyguların tasvirine gereğinden çok değiniliyor ve dili günümüz Türkçesi olmadığından pek akıcı biçimde okumak mümkün değil.
Örik, Kızıl Sultan’ın otokratik tavrını gizlemeden ama müşfik bir sultan imajı çizmeyi de ihmal etmeden gerçekleri çok da çarpıtmadan yine de kısmen II. Abdülhamit’in gözünden aktarıyor II. Meşrutiyet sonrası dönemi.
Roman Sultan Abdülhamid'in Kanuni Esasiyi ilan etmesinden 31 Mart Vakasına kadar olan olayları konu ediyor. Yazar romanda yoğun bir şekilde bu dönemi, devlet yönetimini ve bu yönetimdeki kişileri işlemiş. İşte bu kişilerden bir tanesi de Mehmet Şahabettin Paşa'dır. Paşa İttihat ve Terakki'nin yönetimde etkin olması ile istibdat döneminden kalma görülerek devlet görevinden alınmış ve konağında kendisini bekleyen acı kaderi beklemektedir. Zira o dönemde görevden alınan paşalar sürgün edilmekte ve mallarına da el konulmaktadır. işte böyle bir anda paşanın güzel kızı Nimet İttihat ve Terakki'nin sözü geçenlerinden genç subay Şefik ile karşılaşır. Şefik, nimetten çok etkilenir ve onunla evlenmek ister. İşte bence romanın başkahramanı olan Nimet, Şefik'e evlenmek için babasının nazır yani bakan olmasını şart koşar. Şefik İttihat ve Terakki'deki konumunu kullanarak Mehmet Şahabettin Paşa'yı bakan yaptırır ancak paşa bir süre sonra ölür. Daha sonra Şefik, Nimet'in akıl vermesi ile bir şekilde bakan olur. Ancak bu sırada da 31 Mart ayaklanması çıkmıştır. İttihat ve Terakki'den uzaklaşan Şefik kendisini yöneten karısı Nimet'in yönlendirmesi ile Sultan Abdülhamid'e yanaşır ancak Sultan Şefik'in istediğini kabul etmez. Roman bu şekilde yoğun bir tarih ve zaman zaman da toplum ve insan ilişkilerini hani biraz beylik bir laf olacak ama tüm çıplaklığıyla ele alıyor....
Başka kitap yorumlarım için profilimdeki blogumu ziyaret etmeyi unutmayın.
Sultan Hamid Düşerken, Abdülhamid'in Paşalarından Mehmet Şahabettin Paşa ile başlayan konusunda kızı Nimet ve Damadı Şefik ile arka planda o dönemin siyasi ortamının ele alındığı bir eser.
Nimet babasını İttihatçılar'ın elinden kurtarmak isterken tanıştığı Binbaşı Şefik ile iki şartla evlenecek , babasının vefatından sonrada sürekli artan bir hırsla kocası Şefik'i idare edip yönlendirererektir. Onu siyasette büyük oranda başarılı hamlelerle ilerletip İttihatçılıktan çıkıp tekrar padişaha yakın tarafa geçirdikten sonra nihayetinde Abdülhamid'in karşısına daha üst bir mevki isteğiyle çıkartacaktır. Ancak son tahlilde Nimet ve kocasının durumu pek parlak olmayacaktır. Kitap boyu siyasi ortamın değişkenliğini , Nimet'ın hırslarını ve kocasını nasıl idare ettiğini ve İttihatçıların eski kadrolara yine yer verirken kendilerinin bu işe esasen hazır olmadığını göreceğizve Talat Bey'in ağzından da okuyacağız.
Kitapta Osmanlı Türkçesi kelimeler yer alması bazı okurları zorlayabilir. Yine kitaba girebilmek için birazda tarihe hâkim olmakta yarar var. Epey miktarda siyaset adamının ismi yine kitapta yer alıyor.
“Sultan Hamid Düşerken” e tarihsel romandır diyebiliriz. Osmanlı İmparatorluğunda; Meşrutiyetin ilanından Hareket Ordusunun İstanbul' a gelişine kadar uzanan tarihsel kesitteki toplumsal ve siyasal gelişmeleri, roman karakterlerinin bilincinde meydana getirdiği dönüşümlerin içine yerleştiriyor.
Toplumsal ve politik dönüşümler çok hızlı ve dengesiz bir gelişme gösterdiği bu tarihsel dönemi, Mehmet Şahabettin Paşa, Nimet ve Binbaşı Şefik Bey’in birer tarihsel özne olarak gösterdikleri somut etkinliklerde onların duygu, davranış ve düşüncelerinde ortaya koyuyor.
Tarihi bir dönemin panoramasını yansıtan eserdir. Dili ağır, tumturaklı betimlemeleri süslü tam döneminin ve karakterlerin üslubuna uygun olarak kullanılmış. Bu açıdan okunması biraz zorlayıcı olabilse de yine de konunun işleniş tarzı devrin karışık siyaset hayatını işleyiş bakımından başarılıdır. Abdülhamit devrinin kargaşası Mehmet Şahabettin Paşa’nın ( dönemde nazır) konağından hareketle takip etmek mümkündür. Paşa’nın kızı Nimet’in meşrutiyetin ilanından sonra babasını kurtarmak amaçlı İttihat ve Terakki Cemiyeti’nden askerle evlenmesi, babasını bakan yapması ve eşini de milletvekili makamına ulaştırması eserde işlenir. Kadının hırsının oyuncağı haline gelen Şefik Bey dönemin çıkarına uygun olarak arkadaşlarına sırt çevirip bakanlık elde eder. Lakin işler istediği gibi gitmeyince önce Abdülhamit’i korumaya yönelik teklifte bulunur ve reddedilir. Sonra da padişaha karşı arkadaşlarının tarafına geçmiş gibi yapar ama artık çok geçtir. Nimet ise eşini yönlendirdiği için suçlayacağını anlayınca her şeyi bırakıp yurt dışına kaçar. Kukla olan Şefik Bey’in sonu hazindir. Okuması zorlasa da devrin siyasi,sosyal atmosferinin anlaşılması açısından kıymetlidir.
Sultan Hamid Düşerken
II. Meşrutiyet’in ilanından II. Abdülhamid’in tahttan indirilişine değin geçen toplumsal ve si- yasal olayları ele alan Sultan Hamid Düşerken, başarılı bir tarihsel roman örneği sayılmaktadır. Yapıt 1976 yılında Kemal Bekir tarafından Düşüş adıyla oyunlaştırılmıştır.
Kitaba biraz ön yargılı başladığımı söyleyebilirim. Eser, akıcı bir roman fakat