Şüpheden Hakikate
İsmail ÇetinEn Eski Şüpheden Hakikate Sözleri ve Alıntıları
En Eski Şüpheden Hakikate sözleri ve alıntılarını, en eski Şüpheden Hakikate kitap alıntılarını, etkileyici sözleri 1000Kitap'ta bulabilirsiniz.1-Allah Teâlâ'nın sıfatlarının kadim olmasından dolayı eserlerinin de kadim olması gerekmez mi?
Cevab: Hayır. Çünkü Allah Teâlâ'nın ilim sıfatı maluma bağlıdır. Lakin malumun —mesela zamanında kadim olması lazım gelmez. Çünkü zaman ve mekan, madde olmadan evvel yoktu. Mesela, halktan yani yaratmaktan evvel, bir zaman söz konusu değildir. Şu halde halk ezeli, amma mahluk yani yaratılan sonradan var olmuş, hâdistir. Öyle ise zaman yaratılanla başlar. Nitekim, kişinin doğum tarihi doğmasıyla başlar. Kişi olmadan evvel zamanı da yoktur. Böylece kainat...
2-Mahluktaki adedler, Hâlık Teâlâ'nın her bir sıfatının da adedlenmesini gerektirmez mi? Eğer gerektirirse, sıfatlarının hâdis olması gerekir.
Cevab: Hayır. Çünkü Hâlık Teâlâ'nın fiili, mesela yaratması veya yok etmesi, tabii ve mecbüri değil, irâdidir. Bundan dolayı yaratmak sıfatı diğer sıfatlar gibi bir tek ve ezelidir. Şu halde yaratılandaki aded tâbiri ve tebdil, Allan Teâlâ'nın fiilinin ve sıfatının kendisi değildir. Ayrıca mahlukunu adedli yaratması Zâtı'nın da Birtek olmasına delildir.
4-Kainat ezeli olmadığına göre Allah Teâlâ kainatı yaratmadan evvel ne yapardı? Eğer bir şey yapmaz idi denilirse, Hâlık'ın muattal kalması gerekir. Yapardı denilirse, bu takdirde âlemin ezeli olması gerekir.
Cevab: Ezelde Cenâb-ı Hakk, Zat ve Sıfatı'yla vasıflanır, Kendisi İradesi'yle, Kudreti'ni icra etmezdi. Tatil, mecbüri ve tabil iradede söz konusudur. Kendi keyfiyle bir şeyi yapmaması tatil değildir. Yahud, “Kün” emriyle meşğul idi." deriz. O'nun "Kün" emri ezeli, bu sıfatın mahsulü olan mahluk yani kainat sonradan var olmuş, hâdistir. Sanatçının bir şey yapmaması irâdi olursa tatil değildir. Allah Teâlâ'nın iradesi dışında bir şey olmaz. Kaldı ki, kainat olmadan evvel Allah Teâlâ takdirle, olduktan sonra da kaza, tedbir ve hükmünü icra etmekle meşğuldür. Neticei meram, O'nun emrinin ezeli olması, emrinin eseri olan mahlukun da ezeli olmasını gerektirmez.
Sayfa 23Kitabı okudu
Hayır ve şerden hiçbir şey O'nun iradesinin dışında değildir.Ancak rızası küfre yoktur.
İradesi, emr veya taleb değildir. Ancak öyle bir sifattır ki, tercih sebebiyle Kudreti'ni yapmaya veya yapmamaya tahsis eder.
Toplu olarak illetlerde olsun yahud takib olarak adedlerde olsun teselsülün bâtıl olması, Kâmil San'atçı'nın kudretini gösterir. Çünkü bu kainat, cüzleriyle ve sıfatlarıyla sonradan meydana gelmiştir. Herkesçe malum olduğu gibi kainattan herhangi bir ferdin kendi zâtıyla varlığı sabit olursa, o, cevher ve maddedir, Varlığı başkasıyla sabit olursa yani varlığı ğayrine bağlı kalırsa, o, araz ve sıfattır; hareket ve sükün gibi.
Hareket ve sükünun hâdis olması yani sonradan var olması, bir kısmında zaten müşahede olunuyor. Şu halde hareket sükünu, sükün da hareketi meydana getirir. Bütün ilimler bunda müttefiktir. Binaenaleyh her ikisi de hâdistir.
...
Sayfa 23Kitabı okudu
Bir şeyin hem kadim hem hâdis olması mümkün olmadığına göre, bir şeytan çıkar da, "Allah herşeyi yarattı, kim Allah'ı yarattı?" der.
Cevabı şudur: Her şeyi yaratan yaratılmaz. Çünkü sanatla sâniin birleşmesi mümkün değildir. Bununla beraber üç ihtimal üzere üç fikir yürütülür:
a-Eğer yaratıcı hâdis olursa, kendisi de başka bir
Sayfa 26Kitabı okudu
Kula en yararlıyı yaratması, Allah Teala'ya farz olsaydı, küfür, fakirlik, hastalık, keder gibi şeylerle kullar mübtelâ olmazlardı. Bunlar olduğuna göre, kula en yararlıyı yaratmak, Allah'a vacib = gerekli değildir. Hâsılı Allah Teâlâ, dilediği gibi bir şeyi yapar veya terkeder, bunda muhayyerdir.
Sayfa 30Kitabı okudu
Enbiyâya isnad edilen isyan hakkındaki açık hükümler, tevil edilmektedir. Mesela denilir ki, ya vahiyden evveldir yahud unutkanlık sebebiyledir.
Halbuki onlardan vuku bulan zelle, bize göre kalbe gelen hataralardır. Onların bir an kalb-i şeriflerine gelen ğayn, onların hakkında günahtır. Halbuki bizim kalbimize gelen hatara, azim derecesine ve fiile geçinceye kadar günah sayılmaz, afuv edilir.
Sayfa 39Kitabı okudu