Osmanlı, gazi insan tipinin yerine tüccar, sanayici, üretici insan tipini ikâme edememiştir. Veya Bu tipleri birlikte yaşatamamıştır. Elde edilen zenginlikler bu yüzden batıdaki gibi yatırıma değil, lüks tüketime yöneltilmiştir. Bu tipin oluşmaması, Batı ile mücadeleyi sırf askerî planda görmekle neticelenmiştir. Askerî mücadelede ise, değişen teknoloji sonucu belirler.