Tiyatro Tarihi

DÂRÜLBEDAYİ Türk tiyatrosunda en önemli atılımlardan biri "Dârülbeda- yi"nin kuruluşudur. 1913-1914 yıllarında İstanbul Valisi olan Operatör Cemil Paşa bir konservatuvar açmak istedi. Belediye Meclisi'ndeki Avrupa görmüş birkaç kişi de bu isteği destekleyince, konservatuvar için üç bin lira ödenek ayrıldı. Cemil Paşa konservatuvarm

Sayfa 244 - Mitos Boyut yayınları 2010Kitabı okudu

Reklam

Hande gunkut

Karagöz bir hayal oyunudur. Karanlıkta beyaz bir perdenin ar kasına ışık yakılır; deriden kesilmiş insan biçimleri arkadan perde nin üstüne tutulunca perdede hayaller belirir. Karagözcü bu ha yalleri konuşturarak, ses taklitleri, şive taklitleri yaparak bir olayı anlatır. Şark mistikliğinin ürünü olan bu oyun tasavvufla da açık lanabilir. Ama bu çeşit gölge oyunlarının çok eskiden beri Hindis tan'da, Çin'de, Cava'da, Moğolistan'da oynatıldığını biliyoruz. Anadolu Türkleri arasmda on beşinci yüzyıldan beri gölge oyun ları oynatıldığını gösteren belgeler var. OsmanlIların saltanatı sırasında Türk kentlerinde oynatılan Karagöz oyunu ayrı özellikleri olan bir gölge oyunudur. Oyunun iki önemli kişisinden biri, Karagöz açık sözlü, sade bir halk adamı dır; öbürü, Hacivat ise okumuş, dalkavukluğa yatkın, çıkarını bilen bir kimsedir. Bunların yanı sıra kadın erkek yardımcı tipler « vardır; Osmanlı mahallelerinde her zaman görülen tipler. Oyunu tek bir sanatçı oynatır; bütün

Sayfa 236 - Mitos Boyut yayınları 2010Kitabı okudu

Hande gunkut

Türk tiyatrosu deyince çoğu kimsenin aklına yüz yıllık bir geçmiş geliyor: Batıya açılışımızla birlikte başlayan, Batı etkisindeki Türk tiyatrosu. Daha geniş bir düşünüşe ulaşmış olanlar, "tiyatro" sözcüğüne dar bir anlam yüklemeyenler ise meddah, karagöz, or taoyunu gibi eski eğlenceleri de hatırlıyorlar. Oysa bunlardan yal nız sonuncusu "tiyatro'ya yaklaşıyor ki o da bir on dokuzuncu yüzyıl eğlencesi. Daha önce bir Türk tiyatrosu yok muydu? Dün ya tiyatrosunu anlatırken çeşitli toplulukların geçirdikleri evrimle ri özetledik, bu evrimler arasında büyük benzerlikler bulunduğu nu gördük.

Sayfa 223 - Mitos Boyut yayınları 2010Kitabı okudu

Hande gunkut

Gordon Craig tiyatroyu, çeşitli sanatların bir bileşimi olarak görüyordu. Tiyatro ne yalnızca oyun, ne yalnzca oynayış, ne de kor, ne ışık, ne müzik, ne hareket, ne de danstır. Tiyatro bütün bunların ya da bunlardan birçoğunun bir araya gelmesiyle ortaya çıkar. Tiyatroda bu öğelerden hiçbirinin ayrıcalığı, üstünlüğü ol mamalıdır; bütün bu öğeler tek bir bütün içinde, tiyatro denilen sanatın içinde erimelidir. Böylece, tiyatroda tek bir sanatçımn "ti- yatro"yu yaratan sanatçımn her şeyi kendi eline alması, bütün öğeleri kendi yaratıcılığına bağlaması ülküsüne ulaşılır. Gerçekleşmesi olanaksız bir ülkü. Öyle bir sanatçı düşünülemez çünkü. Oyunu yazacak, sahneye koyacak, dekorlarım yapacak, ışıklarını düzenleyecek, giysilerini çizecek, gerekirse müziğini besteleyecek, danslarını biçimlendirecek.

Sayfa 200 - Mitos Boyut yayınları 2010Kitabı okudu

Hande gunkut

Klasik anlayıştan ayrılıklarını belirtmek isteğiyle Shakespea- re'in, Calderon'un yapıtlarına romantik denilebilir. Ama on doku zuncu yüzyılın romantik oyunları bambaşka şeylerdi. Büyük harf le yazılan Romantizm, Almanya'da Goethe ile Schiller'in Sturm und Drang hareketi içinde verdikleri yapıtlarla başlar. Victor Hu go (1802-1885), Lord Byron (1788-1824) gibi sanatçılar yetiştiren, elli yıl kadar süren Romantizm şöyle tanımlanabilir: Zengin, çok süslü bir renklilik; silahlı serüvenlere duyulan yakınlık; çağdaş modaları, ilgileri beğenmemek; akla karşı sezgiyi, bilime karşı he yecanı değerlendirmek... Romantizm yalnız günün gerçeklerin den değil, klasik gerçeklerden de kaçıyordu.

Sayfa 185 - Mitos Boyut yayınları 2010Kitabı okudu