Türk Kültüründe Taşlar
Hakkı AcunTürk Kültüründe Taşlar Posts
You can find Türk Kültüründe Taşlar books, Türk Kültüründe Taşlar quotes and quotes, Türk Kültüründe Taşlar authors, Türk Kültüründe Taşlar reviews and reviews on 1000Kitap.Sadaka Taşı
Bu taşlar, çoluğun çocuğun uzanamayacağı 1.20 - 1.50 m. yüksekliktedir. Bazen de 2 m. kadar olanları da vardır. Uzun olanlarına bir iki basamaklı merdivenlerle çıkılır. Üzerleri hafifçe oyuktur. Sütun olanlarının üzerinde demir çubukların bağlandığı kurşun yerlerinin oyuğu vardır.
Bu taşlar üzerine sadaka verebilecekler tarafından, genelde kimsenin olmadığı, yatsı namazına giderken veya geceleyin, madeni paralar bırakılırdı. Biriken bu paraların ihtiyaç sahibi tarafından ihtiyacı olduğu kadarı alınır, diğerleri başkalarına bırakılmaya özen gösterilirdi. Böylece veren el ile alan el birbirini görmezdi. Oraya uzanan elin yardım koymak için mi, yoksa yardım almak için mi girdiğini bilemezdiniz. Bu da, zenginin kibrini kırması, fakirin utancını örtmesini sağlardı.
Sadaka Taşları, Türk'ün ince zekâsının ve kibarlığının en güzel göstergesidir.
Sadaka Taşı
Sadaka Taşları, cami, türbe, cadde ve sokakların saklı köşelerinde, mezarlık, han, hamam gibi ticaretin yoğun olduğu yerlerde ve ihtiyaç duyulan her yerde, kırık sütun parçası, niş, kovuk ve düz taş şekilde olurdu. Bazen de giriş kapılarının yanlarındaki niş ve çıkıntıların da sadaka taşı görevi gördüğüne inanmaktayız.
Özönder, bulaşıcı hastalığa yakalanmış hastalara yardımda bulunurken bulaşma tehlikesi göz önünde bulundurularak, yardımların ulaşmasında da sadaka taşlarının kullanıldığını belirterek, bir semtin fakirlerinin başka bir semtin sadaka taşına; başka semtin fakirlerinin ise bu semtinkine gelip, ihtiyaçlarını karşıladığını yazar.
Dinlenme Taşı
Hamalların sırtındaki yükleri dinlendirmek için yapılan veya konulan taşlardır. Bu taşlar Anadolu'nun birçok il ve ilçesinde, ticari hareketliliğin yoğun olduğu işlek çarşı ve pazar yerlerinde, ana cadde ve sokak kenarlarında, yokuş başlarında yer alır. Yerden yükseklikleri yaklaşık olarak 1 - 1,25 m. kadar ve bir kişinin sırtındaki yükünü rahatça koyabileceği genişliktedir. Bunlar taş ve sütun parçaları olabileceği gibi özel olarak yapılmış da olabilirler.
Bereket Taşı
Buğday, arpa, mercimek, nohut gibi tahılların içerisine, bir takım dualar okunarak bereket getirsin diye konulan yumruk büyüklüğünde dairevi, bazen de şekilsiz bir taştır. Bu taşın Sivas ve çevresi ile Antalya'da kullanıldığını görmüştük.
Prof. Dr. Necati Demir'in, Ordu - Kabataş - Kuzköyü'nde Temmuz 1996 da yaptığı araştırma sırasında bir bereket taşına rastladığını ve bu taşın padişah tarafından köy sakinlerinden Şeyh Abdullah'a gönderildiğini Eylül 2008 de bize söylenmişti. Ayrıca bu taşın tahıl deposuna, ambarına, un çuvallarına konulduğunu görmüş. Bereket taşı, ambarın veya çuvalın dibine yakın bir yerine yerleştiriliyormuş. Bu taş tahıl veya unun hem bereketli olmasını sağlar, hem de bitmeye yakın insanları ikaz etmeye yarar. Buğday, mısır veya un kullanılıp dibine yaklaşılınca bu taş un veya tahıl alınan kaba değer. Kap ses çıkarınca anlaşılır ki, un veya tahıl artık bitmek üzeredir. Ona göre tedbir gerektir. Bereket Taşı genellikle deniz taşlarından oluşur. Midye fosili, ırmak kenarından alınmış düz bir taştır.
Şifa Taşı: Bazı tekke ve türbelerde, vücuda sürüldüğü zaman ağrı ve sızıları giderdiğine inanılan şekilsiz taş veya taşlar. Günümüzde küçük çakıl taşları üzerinde yürütülerek ayak masajı, daha irisi ise vücut masajı için kullanılmaktadır.
Yitik Taşı
Eski bir gelenek olduğu bilinen yitik taşı, yerden 1.25 m. yükseklikte kemerli bir niş şeklindedir. Kaybolmuş bulunan eşyanın sahibine ulaştırılmasını kolaylaştırabilmek için buraya konulmuştur. Yitik sahipleri eşyaları kaybolduğunda bu gibi yitik taşlarına bakarlar, buluntu kendilerine ait ise alır, aksi takdirde dokunmazlardı. Yitik taşları eşyaların konulabileceği şekilde oyuk olmalıdır. Bu yerler, diğer taşların olduğu gibi, çoğunlukla cami, tekke, türbe yanlarında veya işlek cadde üzerlerinde olmalıdır.