Ziya Gökalp Diyor ki:
*”…Türkiye’de vatan için en zararlı adamlar medrese yahut mekteplerden nasip alanlardır.” ”Türkiye’de medrese ve mektep, terbiye ettiği fertlerin ahlak ve seciyesini bozuyor.”
*”Bütün hayatlarında kuvvetli bir seciye gösteren insanlar, umumiyetle çocukluklarında dinî terbiye alanlardır. Çocukluklarında dinî terbiye almayanlar, ölünceye kadar kişiliksiz kalmaya mahkûmdurlar.”
*”Yaptığım incelemelerden çıkan sonuçlara göre birçok yerde Türkmen aşiretleri Kürtleşmiştir. Mesela Diyarbakır Karacadağ’da yaşayan Türkân/Terkân aşireti Oğuz ilinin Beğdili aşiretine mensup olup hâlis Türk olduklarını bilirler; fakat Türkçeyi unutmuşlardır. Bu aşiretlerden Karakeçililer ise Osmanlının ecdadı Kayı boyu ile akrabalık iddiasında bulunur, ama kendilerini Kürt zannederler.” “Celaleddin Harzemşah’la gelen Harzem Türkmenlerinden Kanklılara, Kalaçlara, Salurlara ve Çekilerle mensup oymaklar Diyarbakır’a yerleşmiştir.” “Diyarbakır’ın doğusundaki köylerin isimleri Türkçe’dir. Urfa’daki Döğer ve Badıllı aşiretleri ünlü iki Oğuz boyudur. Siverek çevresindeki Bucak’lar Türk’tür; ancak Kürtçe konuşurlar. Hâlbuki Lazkiye’de Türkçe konuşulur.”
* Nevzat Kösoğlu’nun günümüzün problemlerine ışık tutan Gökalp’la ilgili bu yorum ve değerlendirmelerini okuyanlar hem Gökalp’ı doğru anlayacaklar hem de çok önemli dersler çıkaracaklardır.
