Vilayat-I Şarkiye Islahat Müfettişliği 1913-1914-Zekeriya Türkmen Şark Meselesi veya Doğu Sorunu olarak tarihe geçen ve Türkleri önce Balkanlardan daha sonra da Anadolu coğrafyasından uzaklaştırmatı hedefleyen sömürgeci politika, 19. Yüzyıldan itibaren çok yönlü olarak uygulanmaya başlanmıştır. Bu politikayı uygulamaya koyan yayılmacı devletler, devletler, Osmanlı Devleti sınırları içinde bulunan hammede kaynaklarına ulaşmak, bunların tamamını ele geçirmek istiyorlardı. Bu hedefe ulaşabilmek için de her türlü durumdan yararlanmayı, politikalarının temel hedefi kabul etmişlerdi. Şark Meselesi''ni kendi çıkarları çerçevesinde çözümlemek isteyen büyük devletler, belirtilen yüzyıldan itibaren Osmanlı Devleti sınırları içinde yaşayan gayr-i müslim unsurlar üzerindeki nüfuz mücadelelerini giderek artıtdılar.
