Henri Bergson'u anlamak için kesinlikle ikinci bir Henri Bergson olmanız gerek. Tam bir opozisyon durumu yani. Satrançta şaha karşı şah olmak… Bu yüzden okumamda bazenleri ek kaynaklardan da yararlandım. Felsefi kitaplar okumak gerçekten esaslı bir hazırlık istiyor. Gelgelelim kitaba. Soyut rasyonalizme karşı sezgiciliği ön plana çıkaran Bergson, anlayışını kitapta önermelerle güzelce işlemiş, kendi görüşüne antitez olacak kuram ve kuramcıların önermelerini akıl ilkeleriyle çürütmüştür. Anlam arayışı için sadece bilimi değil sezgiyi de konu evrenine dahil etmiş görüşlerini -kısaca her şeyi- bu dayanak üzerine açıklamıştır. Daha çok kendi zamanı ve kendi öncellerinin yanıldıkları bazı görüşlerin sebeplerini ve niçin hatalı olduklarını da açıklamış. Tekamül kavramını, insanda nasıl ve ne hallerde ortaya çıktığını genişçe, bol örneklerle ve kendi yöntemiyle anlatmıştır. Okuyucu olarak bundan sonraki durağımız ise Bergson'a antitez oluşturacak kuram ve kuramcıları okumak olacaktır. Ki millet o dönemde ne demiş onu öğrenelim. Felsefeyi dönemlerine özdeş rakipleriyle çaprazlayarak okumak bu anlamda değerli bir uğraş olacaktır.
