Yasalar Üzerine
Marcus Tullius CiceroYasalar Üzerine Reviews
You can find Yasalar Üzerine reviews, Yasalar Üzerine book reviews, Yasalar Üzerine ratings on 1000Kitap.Score
7.3Out of 10
Devletlerin cinsiyeti Erkektir...
Dün Aristo'nun oğlu Glaukon’la Pire’ye inmiştim.* Anımsadınız mı bu cümleyi, Platon’un Devlet eserinde giriş cümlesidir bu. Buraya almanın nice sebepleri var. Öncelikle Pire liman kasabasıdır ve kalabalık bir yerdir. Bu husus önemli bir çağrışım yapmakla kalmayıp, limanların ticaretlerin merkezi olduğu da vurgulanmaktadır. Buradan varacağımız yer
İnsan zihninin dışında bir tasavvur olduğu vurgusunun yanı sıra, Cicero'nun yasanın doğasının, insan doğasıyla aynı şey olduğunu söylerken, biraz daha ileride İnsanın tanrısal aklı paylaşan bir canlı olduğunu vurgulaması tesadüfi değil. Bu aklı paylaşan canlıların, bir araya gelerek bu tanrısal aklın ürünü olan yasaya riayet etme iradesine erişmeleri vurgulanmak istenen. Bu ortak aklın ortaya çıkaracağı hukuk doğa tarafından onaylanmadıkça da asla erdemli olmayacak. Cicero bu tespitlerinin arkasında da hukukun, özellikle de yasama faaliyetinin çoğunluğun buyruk ve rızası doğrultusunda gerçekleştirilmesinin, yasanın ahlaken en doğru halini almış olduğuna delil teşkil etmeyeceğini de güzel cümlelerle zihinlere kazımış zaten. Elbette Cicero'nun bütün bunları yaparken güncel uygulamalara atıfta bulunması ve örneklendirmelerini Roma hukuki sistemi içerisinden karşılık bulacak şekilde yapması gibi fiili bir mecburiyeti var. Bu sebeple hukuk ve özellikle Roma Hukukuna az biraz aşina olmayan okuyucu için, bazı bölümler sıkıntı verici, dikkat dağıtıcı ve hatta yorucu gelebilir, dipnotlar olmaksızın ilerlemek imkansız hale gelebilir. Ancak hukuk fakültesinde okuyan, hukuk tahsili yapmış veya özel ilgi alanı olarak hukuk ve eski çağ ile ilgilenen okuyucunun muhakkak kütüphanesinde bulunması gereken bir eser.
Yasalar Üzerine eseri 3 kitaptan oluşmaktadır. Her bölümünde bir konu tartışılmaktadır.
Eserin içeriğine baktığımızda, ilkin yasa ve hukukun tanrısal/doğal kaynağıyla ilgili bölüm dikkatimizi çeker. Cicero hukuk öğretisini felsefenin derinliğinden çıkararak incelemektedir. Bu amaçla devletlerin kuruluşundan yüzlerce yıl öncesine giden en yüce yasayı, doğa yasasını başlangıç noktası kabul eder. Ona göre, insanlar tanrı tarafından seçkin bir koşulda yaratılmıştır, çünkü bir aklı vardır, akıl sahibi olmak insanlar ve tanrıların ortak noktasıdır, dahası doğru akla sahip olmak insanlar ve tanrıların diğer bir ortak noktasıdır.
İkinci kitap konuya giriş anlamını taşıyan bir bölüm ve ius naturale'nin özetiyle başlar. Cicero Roma'daki dini yasaları hükümleriyle ortaya koyar ve tüm hükümleri kapsamlı bir şekilde yorumlar.
Üçüncü kitap Roma'da yönetim kademesindeki makamların yetkilerini ve bu yetkilerle ilgili yasaları ele alarak başlar, daha sonra Cicero'nun bu yasalarla ilgili yorumlarına yer verilir.
Kitapta döneme ait öneri yasalar mevcut. Platon güzellemesi her fırsatta yapılmış ve sürekli Platon kitaplarına atıflar bulunmakta. Yasaların adil ve ikna edici olması en önemli vurgu olarak ön plana çıkmıştır. Anlatımda izlenen yol ise Sokratik yani soru cevaplı diyalog şeklindedir.
Cicero, eserin yazımında -ve muhtemelen genel olarak hayat görüşü anlamında- Platon’dan etkilenmiş ve onu kendisine örnek almış. Eser 3 kişinin diyaloğundan oluşuyor: Diğer iki kişi Cicero’ya sorular soruyor veya onu yönlendiriyor; Cicero da cevap verir gibi fikirlerini anlatıyor. Siz de elinizde oralet, okey yancısı gibi takip ediyorsunuz.
Cicero yasaların kaynağından bahsediyor ve bu kaynağı doğada buluyor. Doğanın yol göstericiliğinde, her türlü faydacılıktan uzak ve kaynağını doğadan alan yasaların insanları yanıltmayacağına ve onları iyiye yönlendireceğine inanıyor. Yasayı, insanların zihinlerinde tasarlayarak oluşturduğu veya halkların kararı olan bir şey olarak görmüyor. Daha doğrusu insanların bu yolla oluşturacağı yasalara güvenmiyor.
Adalet konusunda ise bu kavramın kendi özelliğinden dolayı yerine getirilmesinden yana. Bunu anlatmak biraz zor aslında (sanat sanat için midir toplum için mi gibi biraz :) ). Aslında yine faydacılıktan uzak olmak ve adaleti kendi doğası gereği ve doğal olandan kaynaklandığı için savunmakla ilgili anlatmak istediğim şey. Yine bu konuyla ilgili, en adaletsiz şeyin adaletten kazanç sağlamak olduğu şeklinde bir görüşü var. Aynı şekilde insanların sahip olması gereken erdemler için de bir amaç uğruna değil sadece kendileri için sahip olunması gereken şeyler diye bahsediyor.
Eser kendi içinde 3 kitaba bölünmüş. İlk kitap daha çok bu belirttiğim şeylerle ilgiliyken 2. ve 3. kitapları okurken insan biraz zorlanabiliyor ya da sıkılabiliyor. Bu bölümlerde daha çok Roma dini ve hukuku hakkında bilgiler var.
Felsefeye, hukuka merakı olanlar için tavsiye edebilirim.