Zanaatkar

Ne var ki onları zanaat da koruyamıyor. Günümüz küresel piyasasında, orta düzey becerikli işçiler, aynı becerilere sahip olan ancak daha düşük ücretle çalışan Hintli ya da Çinli benzerleri karşısında işlerini kaybetme ihtimalinin riski altmdalar; iş kaybı artık sadece işçi sınıfını ilgilendiren bir sorun değil. Yine, pek çok firma çalışanların becerilerini dikkate alan uzun dönemli yatırımlar yapma eğiliminde değil, daha masraflı olan eğitim süreçleriyle uğraşmak yerine halihazırda ihtiyaç duyulan yeni becerilere sahip insanları işe almayı tercih ediyor. Bu iç karartıcı tabloda başka pürüzler de var. Sosyolog Christopher Jencks, “beceriye göre kazancın” beceri merdivenlerinin üst basamaklarında güçlü, alt basamaklarında ise zayıf olduğuna işaret etmiştir.

Esm.

Oysa genç Karl Marx, kendisini seküler bir Hephaistos olarak görüyordu, yazdıkları sayesinde modem zanaatkârı özgürleştirecekti. Grundrisse adlr çalrşmasında, zanaatkârlığın çerçevesini, mümkün olan en geniş kapsamlı terimlerle “biçim verici faaliyet”15 olarak çizmişti. İnsan ve toplumsal ilişkilerin, maddi şeylerin yapılması aracılığıyla geliştiğini, böylece “bireyin her bakımdan gelişiminin” mümkün hale geldiğini vurgulamıştı.16 Marx ekonomik adaletsizliğin bir çözümleyicisi olmadan önce, işçiler için bir ilham tannsıydı, işçilere, topluluğun bir parçası olan insanlar için zaten doğal olan bir şeyi, emeğin saygınlığını kazandırma sözünü veriyordu. Yaşlı Marx keskin, katı bir ideolog olarak sertleştiği zaman bile Marksizmin bu ütopik özü hayatta kaldı. Son olarak “Gotha Programı” adlı yazısında da komünizmin zanaatkârlığın ruhunu yeniden canlandıracağı görüşüne döndü.

Reklam

Esm.

Zanaatkârlık tamamen yüksek derecede gelişmiş bir beceri üzerine kuruludur. Bilinen bir ölçüme göre, usta bir marangozun ya da müzisyenin ortaya çıkması için takriben on bin saatlik bir tecrübe gereklidir.

Esm.

Marangoz, laboratuvar teknisyeni ve icraatçı, bunlann üçü de zanaatkârdır çünkü kendi iyilikleri için, iyi bir iş çıkarmak üzere kendilerini adamışlardır. Yaptıklan pratik bir faaliyettir ancak onlann emeği basitçe bir başka amaç için kullanılan bir araç anlamına gelmez. Marangoz daha hızlı çalışırsa, daha fazla mobilya satabilir; teknisyen önüne çıkan sorunu şefine havale ettiği zaman onu alt edebilir; konuk icraatçı saate bakmayı akıl ederse tekrar anlaşma yapmak için şansı olabilir. Kendisini bir şeye adamadan da elbette hayatta ayakta kalabilmek mümkündür. Zanaatkâr bağlanılmış (angaje olunmuş) özgül bir insanlık durumunu temsil eder.

Esm.

Maddi kültür toplam olarak insanların neyi yapabilme becerisine sahip olduğunun bir resmini sunar. Görünüşte sınırsız olan bu manzara, ister masumca meydana gelmiş olsun ister bilerek ister tesadüfen, insanın kendisine verdiği zararla sınırlıdır. Manevi değerlere doğru uzaklaşmak ise Pandora ile başa çıkma konusuna yardımcı olmaya pek uygun değildir. Şayet kendi emeklerimizi doğanın bir parçası olarak görebilirsek, doğa daha iyi bir kılavuz olabilir.

Esm.

Motivasyon hünerden daha önemlidir ve bunun da belirli bir nedeni vardır. Zanaatkarın nitelik için duyduğu arzu, motivasyon bakımından tehlike yaraür: Nesneleri mükemmel şekilde doğru olarak elde etme takıntısı, çalışmanın kendisini bozabilir. Şunu iddia ediyorum ki beceriden yoksun oluşumuzdan ziyade kendi takıntımızı düzenlemedeki beceriksizliğimizden dolayı, bir zanaatkâr olarak hata yapmaya daha yatkınızdır.