e
Etimoloji
2 üyeSivaslılar, bir işe karşı isteksiz davranan, nazlanan kişiye
"Yükünü yüceye yığma!" derler.
Bu deyim, gönülsüz yapılan iş için de kullanılır.
Sanki kendi anlamı dışında daha derin bir mânâ taşıyor bu cümle:
Yükünü yüceye yığmak...
İnsan "unutan" demekmiş, hayvan ise hayat, canlı, diri anlamına geliyormuş.
Hangisi mânâ âleminde daha üstün şimdi?
DÜNCEL:
.
"Köftehor" (كوفته خور), geçen yüzyıl dedelerinin haşarı çocuklar için kullandığı bir tabirmiş. Sözlüklere bakarsanız, "sevgiyle beraber paylama sözü." deyip kapatırlar. Ama mesele o kadar basit değil. Köftehor, Farsça birleşik bir kelime, bir sıfat. Deyiş olarak birazdan yazacağım manası Türklere hastır, Farsçada bu manada kullanılmamış. Başındaki köfte, bizim bildiğimiz köfte; hor (خور) ise "yiyen" demek; köfte yiyen. Köfte ise lügatte, "çiğnenmiş gıda" demektir. Yani köftehor, "çiğnenmiş gıda yiyen" demekmiş. Deyiş olarak ilk defa 16. asır Osmanlı kanunnamelerinde karşımıza çıkıyor. Kelime, bu kanunlarda mecaz yoluyla "zâniye olan avradını bağışlayan kocalar" için kullanılıyor. Zâniye karı köfteye benzetiliyor; onu affeden kocaya "köfte yiyen adam" denmiş oluyor. Adamın zina etmiş karısının suçunu affetmesi, bir de boşamaması çiğnenmiş bir gıdayı yemeye benzetilerek ona bu köfte-hôr sıfatı layık görülüyor.
sic!
Sic erat scriptum ‘böyle yazılmış’ kısaltması. Öncesinde gelen kelimenin, açıklamanın alıntılandığı kaynakta aynen bu biçimde yazıldığını, özgün metne sadık kalındığını gösterir.
Eren Türk Dilinin Etimolojik Sözlüğü (ETDES)
Sayfa LIV
Hasan Eren
Şükrü Haluk Akalın