İslam gelenek dini değil, akıl dinidir
İslam’ı doğru anlamak öncelikle aklı etkin kullanmakla, Kur’an’ın kurucu ilkelerini hayata taşımakla ve Hz. Muhammed’i sav örnek almakla mümkün olabilir. Maalesef Müslümanlar Kur’an’ın insan için, akla destek için geldiğini; ondan yararlanmanın ancak onu doğru anlamakla mümkün olabileceğini unutmuş gibidirler. Kur’an’ın kurucu ilkeleri göz ardı edildiği zaman, gelenek dinin yerini almaya başlar; bilgisizlik meziyet gibi görülür ve akıl düşmanlığı dinle meşrulaştırılmak istenir. Kur’an asırlar öncesinden yeryüzündeki canlıların en kötüsünün akletmeyenler olduğunu, aklını kullanmayanların pislik içinde kalacağını hatırlatmaktadır.
Müslümanların son iki asırdır yaşadıkları, temel hak ve özgürlükler konusundaki sorunlar, eleştirel düşüncenin ve bilimin yeterince gelişememesi, cehaletin teşvik edilmesi; birtakım dini grupların kendilerini dinin yerine koyması, birey bilincinin sağlıklı bir şekilde oluşmaması İslam’ın yeterince anlaşılmadığının, hatta anlaşılmak istenmediğinin kanıtı olarak gösterilebilir. Hasan Onat