312 syf.
·
Not rated
bazı şiirlerini hem okumakta hem de anlamakta zorlandım. ama öğretmenim bunun çeviriden kaynaklı olduğunu söyledi ve zorlandığım şiirleri bana anlattı. dünyada çok güzel şiirler yazabilen kadınların da olduğunu görmüş oldum. (kuş ölümlüdür sen uçmayı hatırla)
2024 Okuma Listesi
8. Hafta - 8.Kitap
2024’ün sekizinci kitabı Furûğ Ferruzâd’ın Levent Çeviker çevirisiyle Ayrıntı Yayınlarından çıkmış Kuş Ölümlüdür Sen Uçmayı Hatırla adlı kitabıydı.
Furûğ Ferruzâd Fars edebiyatının en ünlü şairlerinden biridir. 5 Ocak 1935’te Tahran’da doğar, 14 Şubat 1967’de yine Tahran’da geçirdiği trafik kazası yüzünden hayata gözlerini yumar. Henüz otuz iki yaşındadır ve kısacık ömrüne beş adet şiir kitabı sığdırmıştır. Kuş Ölümlüdür Sen Uçmayı Hatırla adlı kitap, ünlü şairin sağlığında çıkardığı Tutsak, Duvar, İsyan, Yeniden Doğuş ve İnanalım Soğuk Mevsimin Başlangıcına adlı şiir kitaplarındaki tüm şiirlerinin tek bir kitapta toplanmış hâlidir.
Furûğ Ferruzâd hayatı boyunca ataerkil sistemin cenderesinden kurtulmak için mücadele vermiştir. Bir kadın şair olarak işi çok zordur ama o yılmadan çok büyük bir direnç sergileyerek amacına ulaşmış, geniş bir kitleye sesini duyurmayı başarmıştır. Şiirlerinde aşkı ön plana çıkarır. Bu aşk kimi zaman umutsuz, kimi zaman hüzünlü, kimi zaman dünyaya başkaldıracak kadar coşkundur ve doğayla iç içe geçmiştir. Dalgalardan, yıldızlardan, güneş ışınlarından ilham alır.
“âşığım, seher yıldızına âşık
başıboş dolaşan bulutlara âşık
yağmurlu günlere âşık
senin adının geçtiği her şeye âşık” (s.219)
Furuğ... öyle kelimelerle anlatılmaz, bir kere şiirlerinde kaybolsanız çıkamazsınız içinden, bazen oturur saatlerce okursunuz, bazen öyle bir sarsar ki yüreğinizi, kaçarsınız şiirlerinden Furuğ’un.
Furuğ’u farklı kılan, kaleminin sınır ve çizgi tanımaması. Önce aşkına “Esir” düşen sonra “Duvar”larını yıkıp yükselen ve “İsyan” eden, sonra “Yeniden
Kuş ölür sen uçuşu hatırla
Furuğ Ferruhzad adı da şiir gibi olan, kısacık yaşamı acılarla dolu şairimiz.
Şiirlerini okudukça İran'da bu şiirleri yazıp yayınlama cesaretine hayran kaldım. Mesela:
" Ey tanrı ey ölüme bulaşmış gizemli kahkaha
Ne yazık ki sana yabancıdır ağlamalarım
Ben sana kafir, sana münkir sana asi
Sana inat işte şeytan benim tanrım "
şu şiir o dönemde bir kadının recm edilmesi için gayet geçerli bir sebeptir diye düşünüyorum. İran'da kadınların yaşamlarındaki baskıya karşı bir isyan bayrağı gibi şiirleri. Ama maalesef o baskılardan, kısıtlamalardan nasibini de almış. Eşiyle kısa süren evliliğinin ardından oğlunu bir daha hiç görememiş. Çünkü o dönem İran'da çocuğun tüm hakları babaya ait. Sonrasında Furuğ oğluna ancak şiirlerinde seslenebilmiş.
1967 yılında 32 yaşındayken de bir okul servisine çarpmamak için yaptığı kazada hayatını kaybetmiş. Kısacık ömrü bitse de, şiirleriyle hâlâ yaşamakta.
Şiirin çevirisine gelecek olursak da birkaç şiiri farklı çeviriyle karşılaştırma imkanı buldum. Levent Çeviker'in çevirilerini ben daha çok beğendim. Tek bir dize hariç kitapta " kuş ölümlüdür sen uçmayı hatırla " dizesini daha öncesinde " kuş ölür sen uçuşu hatırla " diye duymuştum ve daha şairene bulmuştum.
Furûğ-i ferruhzad dediği gibi " uçmayı anımsa
kuş ölümlüdür" Furûğ-i ferruhzad öldü Sen Şiirlerin hatırla. Bir şair onurlandırmak onu şiirlerini hatırlamaktır.
