Lectore
@lectore
حريم شخصي
Hemşire
40 okur puanı
Mart 2020 tarihinde katıldı
Müctehid Psikolojisinin Nasların Fıkhi
Yorumuna Dinî Açıdan Etkisi
a) Müctehidin İnanç Durumu
Müctehidin Müslüman olması şarttır. Bu nedenle kâfirin ictihadı
geçersizdir. Çünkü İslam’ın temel kaynakları Diğer yandan, Müslüman olmayan bir fıkıh araştırmacısı, nasların ilahi
kaynağını kabul etmediği için bu metinleri hiçbir zaman içselleştirip samimi
yorumlara ulaşamaz.15
İlginçtir ki dilimizde “Yasada veya örf ve âdet hukukunda uygulanacak
kuralın açıkça ve tereddütsüz olarak bulunmadığı konularda, yargıcın veya
hukukçunun düşüncelerinden doğan sonuç” olarak tanımlanan ictihada genel
hukuki bir anlam verilmişken; “Bir konuda ayet ve hadislere dayanarak yargıya
varan, karar veren din düşünürü” şeklinde tarif edilen müctehid kelimesine ise
sadece dinî bir mana yüklenmiştir.
Ayrıca müctehidlerin, “Âlimler, peygamberlerin vârisleridir.” hadisinde
ifade edilen âlim kavramının kapsamında olduğu açıktır. Dolayısıyla Müslüman
olmayan kişilerin ictihadının kabul edilmesi, onların bir yönüyle Hz. Peygamber’e
(sav) vâris oldukları yanlış sonucunu doğurur.
Müctehid hakkında derin kelâm bilgisinin yerine kişiyi Müslüman kılmaya
yetecek ölçüde kesin inancın şart koşulması, akaid konularında mukallid olmanın
ictihada engel görülmemesi, müctehidin bid’atçı olmaması,sağlam itikad sahibi
olması beklentisiyle de ilintili bir husustur.olan Kitap ve Sünnet’e ait
metinlerden hüküm çıkarmak, dinî bir sonuç ortaya koymaktır. Nitekim bu çaba,
sevap kazandırıcı bir amel yani ibadet olarak kabul edilmiştir.Müslüman
olmayanların ibadetleri ise geçersizdir.
b: Müctehidin ibadet durumu
Adalet, ictihadın oluşumu için şart değildir. Fakat müctehidin fetvasının
kabulü için şarttır. Çünkü fâsıkların naslar hakkındaki bildirimlerini kabul
etmemek gerekir. Dolayısıyla adalet şartını taşımayan kişi ictihad ederse kendisi
bununla amel etmek zorundadır. Fakat başkaları için gerekmez
1. Şīʿa’da Mevḍūʿāt Eserlerinin Telifinin Gecikme Sebepleri
İmamların kendileri adına hadis uyduran kimselere karşı uyarılarını ve
başta İbnu’l-Ġaḍāʾirī (ö.410/1020) olmak üzere ilk dönemlerden itibaren Şīʿī
alimlerce hadis uyduran kimselere karşı yürütülen cerḥ faaliyetlerini, Şīʿa
tarafından uydurma hadislere karşı tarih boyunca ortaya
Sunnī kaynaklı ilk tedvīn faaliyetleri de el-Ḥasenī’ye göre uydurma
rivayetlerin yerinin sağlamlaştırılmasına zemin hazırlamıştır. Zira ilk
dönemde tedvīnle görevlendirilen İbn Şihāb ez-Zuhrī (ö.124/742) ve Ebū
Bekr b. Ḥazm (ö.120/738 [?]) gibi kimseler Emevīlere yakınlığıyla bilinen
ulema arasındadır. İdarecilerin ise en yakınındaki kimseleri, kendi
icraatlarını onaylayan kimseler arasından seçeceği açıktır.