Ancaq əgər biz zamanın mahiyyətini anlamırıqsa, onun gərdişinin, sürətinin sirrinə varsa bilmiriksə, tarix haqqında, lap onun sırf özümüzə aid, dəftərə-kitaba düşməyən, kiçicik parçası barədə nə deyə bilərik ki?
- Tarix qaliblərin uydurmasıdır, - tez-tələsik cavab verdim.
- Hə, elə mən də belə deyəcəyinizdən qorxurdum. Yaxşı, onda bunu da yadınızda saxlayın ki, tarix həm də məğlubların təsəllisidir.
O zaman bizə elə gəlirdi ki, hansısa çəpərin arasında qalıb çürüyürük; sərbəst buraxılacaq anı həsrətlə gözləyirdik. Həmin an gələndə isə həyatımız - elə zamanın özü də - iri bir axınla şütüyəcəkdi. Haradan biləydik ki, dünyaya gələn gündən biz nələrisə qazanmış, nələrisə də itirmişik artıq! Bundan başqa, əgər lap bizi həmin çəpərin arasından buraxsalar da, bu dəfə daha geniş, əvvəl-əvvəl çox da hiss olunmayan yeni bir çəpərin arasına düşəcəyik.