"Merhaba Diogenes. Karşında duran Makedonya Prensi İskender'dir. Bana ne istediğini söyle, sana onu vermekten mutluluk duyacağım," dedi.
Yaşlı adam dişsiz ağzını açtı: "Herhangi bir şey olabilir mi?" diye sordu titrek sesiyle.
"Herhangi bir şey," dedi İskender.
"Gölge etme, başka ihsan istemem."
İskender hemen kenara çekilip bir mürit gibi onun ayaklarının dibine oturdu.
"Sen tek bir kişisin," dedi Aristotales. "Ben sana yasanın ve adaletin koruması altında eşit olarak yaşayan binlerce yurttaştan söz ediyorum. Bu yasalar layık olanlara onun kazandırır, değiş tokuşu ve ticareti düzenler, yanlış yapanı cezalandırır. Böyle bir topluluğu bir arada tutan Makedonya'da olduğu gibi kan, aile ve kabile bağı değildir ve yasalar karşısında herkes eşit konumdadır. Yasa bireyin eksikliklerine ve kusurlarına çare bulur, çatışmayı ve yarışmayı sınırlandırır, çalışma ve yükselme dürtüsünü körükler, güçlüleri yüreklendirir, zayıflara destek olur. Benzeri bir toplumda yoksul ve düşkün olmak değil, koşulları geliştirmek için hiç bir şey yapmamak utanç vericidir."
Bütün Makedonya, tıpkı Bulgar komitacılarının yaptığı gibi, beş bölgeye bölünmüş ve jandarma ıslahı için her bölgeye bir yabancı uzman verilmişti.
Tüm jandarma bölgelerinin komutanlığını ise bir İtalyan general yapıyordu. Onun yanında 25 yabancı subay bulunuyordu. Vilayet bütçesini Osmanlı Bankası kontrol ediyordu. Anlaşıldığı gibi Makedonya’daki Osmanlı toprağı en geniş bir şekilde yabancı kontrolüne bırakılmıştı
"Santur mu? Santur çalar mısın sen?"
"Fukaralık bastığı zaman kahvelerde dolaşıp santur çalarım. Bu arada, kimi eski Makedonya hırsız havalarını da söylerim. Sonra, bağış toplamaya başlarım. Nah, şu külahla! İçi metelikle dolar."
‘’Şimdi hatırlıyorum,’’ dedi Fikret Ağabey. ‘’Ağustos ayı başlarında, Der Spiegel dergisinde Şeşely’le yapılan bir röportajı okumuştum. Bütün Bosna, Makedonya, Karadağ topraklarının ve Hırvatların elinde yalnızca Zagreb Katedrali’nin tepesinden görülebilen manzara kadarını bırakarak, Hırvatistan’ın çoğunun Sırbistan’a aktarılmasını içeren planın son şeklinden bahsetmişti. O gün onunla röportajı yapan gazetecinin Bosna’yı sorması üzerineyse, ‘Bosna’daki Müslümanlar şayet millet statüsünde direnecek olurlarsa, öyle bir durumda, onları Bosna topraklarından kovarız. Nereye? Anadolu’ya,’ yanıtını vermişti. Anlaşılan Sırplar tepeden tırnağa silahlı durumdalar. Bu topraklarda kendilerine devlet içinde devlet yaratmışlar. Günün birinde de bu topraklar üstünde Sırplar ile Müslüman Boşnaklar arasında bir çatışmanın çıkması mümkün bence.’’
Sayfa 58 - 58. ve 59. sayfalar
