Manihaizm dini eski İran dini olan Zerdüştlükten, Hıristiyanlıktan ve keza Budacılıktan pek çok unsurlar almış ve bunları bir araya getirerek karma bir din yaratmıştır. Propagandaya uygun bu din öz itibariyle birçok düşünce ve dinle uyum içinde bulunuyor, böylelikle her yerde kendine yandaş toplayabiliyordu.
Sayfa 20Kitabı okudu
Tanrı-insan kavrayış ve algılayışına dayanan ve toplumsal mülkiyeti ve ka dınlar da dahil genel eşitliği öngören eski İran-Kürdistan-Mezopotamya inançları olan Manihaizm, Mazdekçilik, Hürremilik ve Zerdüştçülük, Anadolu Aleviliğinin inaçsal-felsefi omurgasını oluşturuyor. Bu, aynı zamanda bir emekçi sınıf ideolo jisidir: "IX. yüzyıldan
Uygurlar ahlak itibariyle de mükemmel insanlardı, samimi bir medeni camia teşkil ediyorlardı. İpekçilik, meyvecilik ve şarapçılığı mükemmel inkişaf ettirmişlerdi. Kumaş imalinde çok mahirdiler. Kadınların cemiyetteki mevkii yüksekti. Pamuk, keten ve ipek elbiseler, müzeyyen ve sırmalı kürkler giyerlerdi. Diğer Türkler gibi, Uygurlar da din meselesinde müsamahalı idiler. Burada Budizm, Manihaizm, Hıristiyanlık ve Şamanlık yerleşmişti. Mutaarrız(yayılmacı) vaziyeti dolayısıyla kendisine karşı uyanık bulunmayı icap ettiren İslamiyetten de birçok şeyler almışlardı, cuma günü bayram eder ve ibadetlerden önce abdest alırlardı. Mabetleri ve manastırları çoktu. Bunlar rahiplerle dolu idi. İlim de iyi inkişaf etmişti. Çin usulünce kitap basma sanatı da girmiştir.
Sayfa 137 - Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları, 3. Baskı: Şubat 2020, İstanbul
Senin dinin sana, benim dinim bana
Manihaizm 6. yüzyılda Batıda, özellikle Afrika ve küçük Asya'da çığ gibi büyümeye başlar. Bir ara Hıristiyanlığı tehdit eder olur. Ne ki, din yayılması savaşını sürdürmeye soluğu yetmez. Batı'da Hıristiyanlık, Doğu'da İslamlık, onun yazılı kitaplarını bile yok ederler. Böylece Mani katı bir gizem bulutunun altında kalır. Onun üzerine bugün bildiklerimiz, ancak Hıristiyan ve Müslüman din adamlarının güvenilmez yazılarına dayanır.
Manihaizm dini eski İran dini olan Zerdüştlükten, Hıristiyanlıktan ve keza Budacılıktan pek çok unsurlar almış ve bunları bir araya getirerek karma bir din yaratmıştır. Propagandaya uygun bu din öz itibariyle birçok düşünce ve dinle uyum içinde bulunuyor, böylelikle her yerde kendine yandaş toplayabiliyordu.
- Bunların çoğu tasavvufu İslamiyet sanıyor. Halbuki Budizm ve Manihaizm'in çorbasıdır. Tuz ve biber olarak da içinde epey Hristiyanlık ve Yahudilik var, dedi.
Sayfa 128 - Ötüken Neşriyat A.Ş.
