Arka sayfa
Gradiva, hem psikanalitik bir incelemeye tabi tutulan ilk edebiyat yapıtı, hem de birçok sanatçının esin kaynağı olarak bir mit haline gelmiştir. 1902’de Neue Freie Presse adlı Viyana gazetesinde tefrika edilen novella, Freud’un 1907 tarihli incelemesi Jensen’ın Gradiva’sında Hezeyan ve Düşler’e esin vermişti. Antikçağdan kalma bir rölyefi saplantı haline getiren genç arkeoloğun hikâyesi Freud’un çok ilgisini çekmiş, yapıtı adeta bir psikiyatrik vaka gibi incelemişti. Zira Freud parçalı bir geçmişten gün yüzüne çıkardıklarıyla anlamı yeniden inşa etme çabasında, arkeolojiyi psikanaliz için bir metafor olarak görüyor, kendisinin de aynı kazı çalışmasını insan zihninde yaptığını düşünüyordu. Bu incelemeyi kaleme aldıktan birkaç ay sonra Roma’yı ziyaret ettiğinde, rölyefi görmek üzere Vatikan Müzesi’ne gitmiş ve tıpkı Jensen’ın karakteri gibi bir kopyasını edinip Viyana’daki çalışma odasına asmıştı. Mitoloji, psikanaliz ve düşlerin kesiştiği noktada duran Gradiva, Salvador Dali, André Masson, Marcel Duchamp gibi sürrealistlerin de esin perisi haline geldi. André Breton 1937’de Paris’te açtığı galeriye Gradiva adını vermişti. Sürrealistler için Gradiva düşlerin ve çılgın aşkın gizemini temsil ediyordu. 
Gradiva - Bir Pompei Düşü
I.Dünya Savaşı’nın saçtığı kanlı dehşetin ve yıkımın nispeten daha az hissedildiği savaşın tarafsız bölgesi Zürih’te 1916 yılında bir araya gelen bir grup genç sanatçı ve savaş karşıtı isimler Hugo Ball ve Emmy Hennings’in açtığı kafede toplanarak “Cabaret Voltaire”i kurmaya karar vererek seslerini duyurmayı amaçlarlar.
Savaş mağduru olan bu bir avuç insan yaşanan tüm savaşların sebebinin politikacılar ve onların stratejileri olduğunu biliyorlardı.
Amaçları ve ulaşmak istedikleri hayalleri ise savaşı durdurmak için milliyetçi, burjuva söylemlerinin nelere yol açtığına dikkat çekerek, bu uğurda otoriteye karşı gelerek herhangi bir lidere ya da ideolojiye ihtiyaç duymadan burjuvazinin kirli sanatına meydan okuyarak onu yerle bir etmekti.
Dünyayı saran savaş ateşinin içinde sanat yapmanın, sanatçı olmanın iki yüzlülük olduğunu düşünüyorlardı.
Onlarla hesaplaşmanın yolunu kendi eserlerine konu ederek işledikleri insanlık suçlarını aşağılayıcı ifadelerle ifşa etmekte buldular.
“Tristan Tzara, Marcel Duchamp, Francis Picabia, Hugo Ball, Jean/ Hans Arp, Marcel Janco, George Grosz, Kurt Schwitlers, Man Ray ve John Heartfield”
Hayal kırıklığı içinde on iki öfkeli sanatçı...Yaşadıkları dünyaya, savaşa, topluma, yokluğa ve çaresizliğe on iki tepkili ruh...
Yazar, iki dünya savaşının gölgesinde yepyeni bir sanat oluşturmak isteyen bu öfkeli ama iyi niyetli on iki sanatçının hikayesini görsel ve yazınsal bir bütünlük içinde sunmuş kitabında ...
Yeniden başlamak ve kötü gideni değiştirmek isteyen tüm ruhlara ilham vermesi dileğiyle ... 
On İki Öfkeli Sanatçıyla Dadaizm 
Onur Ataç
