Yusuf Şerif/Goethe
On altıncı asırdan sonra bu efsane bir çok istihaleler(değişimler) geçirdi ve on sekizincî asırda Faust, cezaya lâyık bir suçlu olmaktan kurtuldu. Lessing neşrettiği bir perdede ve bilhassa neşretmediği bir Faust taslağında bu dramın kahramanı, idealizmin, yükselmek istiyen ve yolunda bir çok engellere tesadüf eden beşer fikrinin, bilgi ihtirasının timsali oldu.
Goethe’nin elinde ise, Faust’la beraber Mephistopheles'de değişti: menfur (nefretlik) bir sima, menfur bir şeytan olmaktan çıktı. Mephistopheles, fenalığı istemekle beraber iyiliği yapıyor ve binnetice beşer fikrinin yükselmesinde büyük bir rol oynuyor. Faust, bir idealist ise, müstehzi (dalgacı) realizmile Faust’u daha büyük hamleler yapmağa sevkeden Mephistopheies de bu idealizmin en büyük muharrikidir (teşvikçisi).
Faust ve Mephisto, Goethe’dir; Faust ve Mephisto, beşeriyyettir; Faust ve Mephisto'nun macerası, Goethe’nin beşeriyetin macerası, destanıdır.
Faust’suz beşeriyet, hayvanlığa döner; fakat Mephistosuz, ihtirassız beşeriyet, kansız, cansız, soğuk bir müstehase (fosil) halini alır.
(Faust’ta daha fazla tevafuk etmiyeceğim. Kıymetlî arkadaşımız Orhan Sadettin Bey biraz sonra bize bu eserin felsefesini teşrih edecek.)