Değil hıncım herkese, tiksiniyorum tüm insanlardan
Kimileri kötü, zararlı olduklarından,
Kimileri kötülere hoş göründüklerinden,
İçlerinde de, mert insanların kötülüklerden
Duydukları o güçlü nefretin eksikliğinden.
Son dönemde geliştirilen evrimsel tür tanımı ise, muhtemelen uzunca bir süre kullanılacak, belki de nihai tür tanımı olacaktır; çünkü bir canlıyı tanımlayan bütün özellikleri (özellikle de genleri, fenotipi, ekolojiyi ve morfolojiyi) gözeten bir tanımdır ve bu nedenle oldukça evrenseldir.
Evrimi kabul edenlerin, Evren'in varlığını açıklama gibi bir yükümlülüğü bulunmamaktadır. Evrimin gerçekliği, Evren'in nasıl ve neden var olduğuyla doğrudan ilgili bir konu değildir.
Birçokları evrimi ateizm ile ilişkilendirdiği için, ister istemez evrimi anlayıp kabul etmenin ateist olmakla eşanlamlı olduğunu düşünür. Dolayısıyla Evren'in başlangıcının da evrimle açıklanması gerektiği düşünülür (veya evrimden söz eden birinin bir şekilde "Evren'in başlangıcını da açıklama yükümlülüğü" olduğu sanılır). Halbuki Evren'i bir süpergücün yarattığı %100 ispatlanmış olsaydı bile evrimin gerçekliği değişmezdi; tıpkı kütleçekiminin gerçekliğinin Tanrı'nın varlığına veya yokluğuna bağlı olmaması gibi...
Evrim teorisi, yaşamın başlangıcından sonra nasıl çeşitlendiğiyle ilgili bir teoridir. Fiziğin ve kozmolojinin alanı olan Evren'in var oluşu teorileriyle hiçbir ilgisi yoktur.
Ey ulü'l-emr! Bir haysiyetim vardı, onunla İslâmiyet milliyetine hizmet edecektim; kırdınız. Kendi kendine olmuş, istemediğim bir şöhret-i kâzibem vardı; onunla avama nasihatımı tesir ettiriyordum, maalmemnuniye mahvettiniz. Şimdi usandığım bir hayat-ı zaifem var. Kahrolayım; eğer idama esirgersem. Mert olmayayım; eğer ölmeye gülmekle gitmezsem. Sûretâ mahkûmiyetim, vicdanen mahkûmiyetinizi intac edecektir. Bu hâl bana zarar değil; belki şandır.
Divan-ı Harb-i Örfî
*****
Biz ol ulvî-nîhâdânız ki meydân-ı hamiyyette,
bize hâk-i mezar ehven gelir hâk-i mezelletten.
Ne gam pür-âteş-i hevl olsa da kavgâ-yı hürriyet,
kaçar mı mert olan bir can için meydân-ı gayretten...
*****
Sayfa 75 - 2.Kısım, (Kahire, Ezher'de Okuduğum Yıllar), -Şeyhü'l-İslâm Mustafa Sabri Efendi-, Nâmık Kemâl ve Kaside-i Hamaset'i, Kaynak YayınlarıKitabı okudu